Na temat:

"Funkcjonowanie kompleksu paliwowo-energetycznego w świetle Prawa Energetycznego oraz nowych przepisów ochrony środowiska"

Wnioski z XIII Konferencji

Wykaz referatów przedstawionych na Konferencji:

1. BORECKI M. Prywatyzacja elektroenergetyki w polsce - determinanty makroekonomiczne (Power sector privatisation in Poland)
   
   
2. BUJAKOWSKI W. Możliwości lokalnego wykorzystania energii geotermalnej na przykładzie miasta Słomniki (Possiblities of local geothermal energy utilization in słomniki town)
   
   
3. CHWASZCZEWSKI S. Gospodarka wypalonym paliwem reaktorów energetycznych -technologie, ekonomika, środowisko (The management of the spent fuel from power reactors-technologies, economy and environment)
   
   
4. CZAJKA K., MOKRZYCKI E., ULIASZ-BOCHEŃCZYK A. Paliwa alternatywne jako niekonwencjonalne źródła energii (Alternative Fuels as unorthodox sources of energy)
   
   
5. CZAPLA Z., KOZŁOWSKI Z., LIBICKI J. Funkcjonowanie kompleksu paliwowo-energetycznego opartego na węglu brunatnym (Functioning of lignite-based fuel and energy complex)
   
   
6. CZOPEK K. Projekcja wskaźników ekonomiczno-finansowych kopalni węgla brunatnego (Projection of the econimic and financial factors of brown coal mine)
   
   
7. GATNAR K. Racjonalizacja użytkowania paliw i energii w przemyśle węglowym na przykładzie efektów uzyskanych w kopalniach Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. (Rational use of fuels and energy in coal mining industry based on effects achieved in Jastrzębska Mining Company mines.)
   
   
8. KARBOWNIK A., TUREK M., GAWLIK L. Podaż i popyt na węgiel w Polsce w perspektywie wieloletniej (Supply and demand of coal in Poland in long term perspective)
   
   
9. ŚCIĄŻKO M., KARCZ A. Krajowy i międzynarodowy rynek koksu (International and domestic coke market)
   
   
10. KIBLER W. Rola i miejsce samorządów terytorialnych w kreowaniu polityki energetycznej państwa  (The weihgt and place of  local administration in creation of State energy policy)
    
    
11. KOZŁOWSKI Z. Możliwości i celowość tworzenia antropogenicznych złóż wtórnych przy eksploatacji i wykorzystaniu węgla brunatnego (Possibilities and expediency of forming secondary anthropogenic deposits while lignite mining and utilizing)
    
    
12. KUDEŁKO M., SUWAŁA W. Badania modelowe funkcjonowania instrumentów ekonomicznych ochrony powietrza w elektroenergetyce (Modelling of the economic instruments in polish energy sector)
    
    
13. KUDEŁKO M. SUWAŁA W. Projekt systemu opłat produktowych na paliwa (Analysis of implementing product charges on fuels)
    
    
14. KUMANOWSKI M, GŁANC Z., GRYCZ G. Wpływ zmian cen paliw na ceny elektryczności dla odbiorców końcowych (Impact of fuel prices changes on electricity prices for final users)
    
    
15. POSTOLSKI E., ŁYDA S., KURCZABIŃSKI L. Prognoza podaży i jakości węgla handlowego z kopalń Katowickiego Holdingu Węglowego S.A. (Forecast of supply and quality of saleable coal from mines of Katowicki Mining Company)
    
    
16. MAJOR R., MIELNIKIEWICZ J. Podaż węgla kamiennego Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. z uwzględnieniem kosztów pozyskania i jakości węgla handlowego w latach 1999 - 2002. (Hard coal supply of jastrzębska coal company including cost of production and trading coal quality between 1999-2002)
    
    
17. MARKOWSKI E. Efekty ekonomiczne i ekologiczne związane z produkcją ciepła przy spalaniu węgli od różnych dostawców (Economic and ecological effects concerning thermal energy production taking into account different suppliers)
    
    
18. MIERZEJEWSKI J., NIKODEM W. Badania ankietowe gmin w zakresie przyszłych prac związanych z nowym prawem energetycznym - plany energetyczne dla gmin (Questionnaire survey for communities regarding future works connected with the new energy law - power generation plans for communities )
    
    
19. MIĘKUS J., PAPROCKI R. Przegląd aktualnego stanu rozwoju rozproszonego wytwarzania energii elektrycznej na świecie (The worldwide development status of distributed electricity generation - the review)
    
    
20. PARCZEWSKI Z., JANKOWSKI B., UMER A., BEDNARSKI R. Prognozy popytu na gaz ziemny w Polsce w perspektywie roku 2020 (The natural gas scenarios' forecast for Poland up to the year 2020)
    
    
21. PODOBIŃSKI A. Rola marketingu w gospodarce surowcami energetycznymi (Marketing in the management of mineral energy resources)
    
    
22. RYCHLICKI S., SIEMEK J. Gaz ziemny w Polsce - stan aktualny i najbliższa przyszłość (Natural gas in Poland - actual situation and future trends)
    
    
23. SOBOTA J. Wpływ spalania węgla kamiennego na koszt wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej w energetyce (Influence of coal  combustion on the cost of electric and heat energy generating in power industry)
    
    
24. WŁODARCZYK W. Regulacja w sektorze energetycznym - dylematy metodyczne i praktyczne (Regulation in energy sector - practical and methodological  dilemmas)
    
    
25. ZAPAŚNIK R. Energooszczędne silniki elektryczne - liczący się segment polityki energooszczędnościowej i energoekologicznej kraju (Energy-saving electric motors - a counting segment of the country's energy-saving and energo-ecological policy)
    
    
26. NEY R. Uwarunkowania polityki energetycznej (Indicators of energy policy)
    
    
27. MOKRZYCKI E. Struktura produkcji energii elektrycznej w krajach Unii Europejskiej i w Polsce w latach 1990-1995 (Structure of electricity production in eu countries and in Poland)
    
    
28. OZGA-BLASCHKE U. Międzynarodowy  rynek węgla koksowego (International coking coal market)
    
    
29. CZAJKA K. Zasoby biogazu ze składowisk odpadów (Landfill biogas reserves)
    
    
30. Karbownik A., Turek M., Gawlik L. Podaż i popyt na węgiel w Polsce w perspektywie wieloletniej (Supply and demand of coal in Poland in long term perspective)
    
    
31. SZLĄZAK J., KARBOWNIK A. Problemy w reformowaniu górnictwa węgla kamiennego w Polsce (Problems in reforming of hard coal industry in Poland)
    
    
32. CHABER M. Ochrona środowiska a gospodarka węglem kamiennym (Environment protection and hard coal management)
    
    
33. LORENZ U. Międzynarodowy rynek węgla energetycznego - uwarunkowania i zagrożenia (International steam coal market - opportunities and threats)
    
    
34. BLASCHKE W. Uporządkowanie relacji cen do kosztów pozyskania węgla warunkiem prawidłowego funkcjonowania krajowego górnictwa (Ordering the coal prices ratio to coal mining costs as a condition to correct operation of domestic mining industry)
    
    
35. GRUDZIŃSKI Z. Ewolucja systemu cen węgla brunatnego (Evolution of the pricing system of brown coal)
    
    

1. BORECKI M.: PRYWATYZACJA ELEKTROENERGETYKI W POLSCE - DETERMINANTY MAKROEKONOMICZNE

   W referacie omówiono sposoby prywatyzacji elektroenergetyki w Polsce. Sformułowano kluczowe zagadnienia i determinanty prywatyzacji oraz wypływające z nich wnioski
   
   POWER SECTOR PRIVATISATION IN POLAND
   The paper describes methods of power sector privatisation in Poland. The main problems and conditions of privatisation are given and the conclusions are derived.
   
   

2. BUJAKOWSKI W.: MOŻLIWOŚCI LOKALNEGO WYKORZYSTANIA ENERGII GEOTERMALNEJ NA PRZYKŁADZIE MIASTA SŁOMNIKI

   W opracowaniu wskazano główne kierunki badań zmierzające do ekonomicznej optymalizacji budowy zakładu geotermalnego. Zarysowano możliwości wykorzystania płytko występujących poziomów wodonośnych z zastosowaniem pomp ciepła oraz możliwości rekonstrukcji "starych" odwiertów i dostosowania ich do celów zakładu geotermalnego. Problemy te w zarysie przedstawiono na przykładzie badań prowadzonych w mieście Słomniki - województwo małopolskie.
   
   POSSIBLITIES OF LOCAL GEOTHERMAL ENERGY UTILIZATION IN SŁOMNIKI TOWN
   In elaboration showed main directions of researches aiming to economic optimization of geothermal plant's build. There are sketched possibilities of utilization shallow stepping water-bearing levels with use of heat pumps. There are also showed possibilities of reconstruction" old" wells and adaptations them to geothermal aims. These problems in outline are presented on example of investigations in the Słomniki - in Małopolska province.
   
   

3. CHWASZCZEWSKI S.: GOSPODARKA WYPALONYM PALIWEM REAKTORÓW ENERGETYCZNYCH -TECHNOLOGIE, EKONOMIKA, ŚRODOWISKO

   Przeprowadzone analizy zbilansowania podaży i popytu na energię elektryczna w Polsce wykazują na konieczność wykorzystania po około 2020 roku jądrowych surowców energetycznych. Dążenie do zrównania poziomów życia społeczeństwa Polski ze społeczeństwami sąsiednich krajów Unii Europejskiej wymusi wzrost zapotrzebowania na energie elektryczną. Kraj nasz nie będzie obszarem wykorzystania niespotykanych w innych krajach energooszczędnych technologii. Z drugiej strony, rosnące koszty wydobycia krajowego węgla przy rosnących wymaganiach ochrony środowiska wymuszą stosowanie czystych ekologicznie surowców energetycznych: gazu i paliw jądrowych. Uniezależnienie się od dostawców gazu i zmian cen tego surowca wymusi poważne rozważenie opcji energetyki jądrowej. Biorąc pod uwagę te aspekty, przeprowadzone w 1997 roku przez PSE SA i Instytut Energetyki analizy określiły zapotrzebowanie na produkcję energii elektrycznej z elektrowni jądrowych w 2050 roku w Polsce na 158 TWh rocznie w scenariuszu dolnym i 209 TWh rocznie w scenariuszu górnym. Wytworzenie takiej ilości energii elektrycznej wymaga uruchomienia elektrowni jądrowych o mocy 22 GW w scenariuszu dolnym i 29 GW w scenariuszu górnym.
   Zakładając 60 letni okres eksploatacji tych elektrowni jądrowych oraz współczynnik wykorzystania 85%, przeprowadzono analizy gospodarki wypalonym paliwem z tych reaktorów. Zgodnie z dokumentem EUR [1] założono wykorzystanie w Polsce reaktorów wodnych nowej generacji, z wypaleniem paliwa uranowego do 55 GWdni tonę uranu i 50 GWdni na tonę HM w paliwie MOX, z możliwością wykorzystania w reaktorze do 50 % załadunku paliwa MOX. Przeanalizowano opcję składowania wypalonego paliwa w przechowalnikach a następnie ich ostateczne składowanie w głębokich formacjach geologicznych. Przeanalizowano również opcję przerobu wypalonego paliwa i wykorzystania odzyskanego plutonu w paliwie MOX. Zakładając stały poziom cen przeprowadzono oszacowania kosztów gospodarki wypalonym paliwem w obu opcjach przy stopie dyskonta 0%, 5% i 10% w przeliczeniu na 1MWh sprzedanej energii elektrycznej (wykorzystanie na potrzeby własne i poziom strat w sieci - 15%). Koszt gospodarki wypalonym paliwem bez przerobu wynosi od 2 do 4 zł/MWh, natomiast w opcji przerobu wypalonego paliwa od 8 do 12 zł/MWh (poziom cen 1998 rok). Wykazano, że wzrost stopy dyskonta prowadzi do zmniejszenia kosztów gospodarki wypalonym paliwem reaktorów energetycznych.
   W referacie przedstawiono wyniki analiz radioaktywności, energii promieniowania oraz radiotoksyczności wypalonego paliwa w porównaniu z naturalnymi pierwiastkami radioaktywnymi znajdującymi się w środowisku. Wykazano, że po 1000 letnim okresie "studzenia" wypalonego paliwa wielkości te są zbliżone do odpowiednich parametrów promieniowania naturalnego środowiska. Wykazano także - wbrew rozpowszechnionej opinii - że wykorzystanie uranu w reaktorze jądrowym zmniejsza bilans radioaktywności środowiska.
   
   THE MANAGEMENT OF THE SPENT FUEL FROM POWER REACTORS-TECHNOLOGIES, ECONOMY AND ENVIRONMENT
   The analyses of the electric energy balance pursued in Poland show that after the year 2020 there will be necessity to use the nuclear fuel. The trend of the Polish society to achieve the living standard equivalent to the neighbouring EU country will cause an increase in demand of electric energy in Poland. It will be rather a small chance for applying in this country some extraordinary saving technologies. On the other hand, the rising cost of domestic coal production with increasing requirement of environmental protection in Europe will force applying the environmentally friendly energy raw materials - natural gas and nuclear fuel. To be independent on fuel supplier and on increase of fuel price one has to examine the nuclear power option in Poland. Taking into account these conditions the forecast for electricity consumption and nuclear fuel share for electricity production up to 2050 by Polish Electric Grid Company and Institute of Power Engineering have been performed. The nuclear power component in 2050 was estimated to be 158 TWh per year in the lower scenario and 209 TWh in upper scenario. The power to be installed is 22 GW in lower scenario and 29 GW in upper one.
   Assuming, that the life time of a new generation nuclear power plant will be 60 years and load factor 85% the management of spent fuel was analysed. In compliance with the European Utility Requirements for LWR Power Plant it has been assumed, that the new generation power plant with LWR reactor and the burnup 55 GWdays/tonne uranium fuel and 50 GWdays/tonne HM for the MOX fuel will be used in Poland. There cab be utilised up to 50% of the MOX fuel in the power reactor fuel cycle. The analysis was performed for the open back end fuel cycle with various volume of the interim spent fuel storage. The closed fuel cycle was analysed for thr fuel reprocessing, MOX fuel production and deep geological disposal of HLW (from reprocessing), MOX spent fuel as well as uranium and circonium from reprocessing procedure. The costs of open and closed spent fuel cycle management for discount rate 0%, 5% and 10% in constant prices in conversion to 1 MWh of the sold energy were established. It was shown, that the cost of spent fuel management in open fuel cycle is between 2 and 4 ZŁ per 1 MWh of sold electric energy and for closed cycle from 8 to12 ZŁ per 1 MWh of sold electric energy (it was assumed, that 15% of electricity production in NPP is used for internal use and grid losses), It was shown, that increase of the discount rate leads to decreasing spent fuel management costs.
   The analysis of the radioactivity, energy of radiation and radiotoxicity of spent fuel in comparison with natural radioactive elements was performed. It is shown, that after 1000 years deferral period the radiation parameters of the spent fuel are close to the environmental radiation. On the contrary to the widespread feeling it was shown, that the use of uranium in nuclear reactors decreased the radioactivity balance of the earth.
   
   

4. CZAJKA K., MOKRZYCKI E., ULIASZ-BOCHEŃCZYK A.: PALIWA ALTERNATYWNE JAKO NIEKONWENCJONALNE ŹRÓDŁA ENERGII

   Wzrastające ceny energii pochodzącej ze spalania paliw konwencjonalnych oraz wyczerpywanie się ich zasobów, wymuszają poszukiwania niekonwencjonalnych źródeł energii nie wpływających negatywnie na środowisko. W referacie przedstawiono wybrane paliwa alternatywne wykorzystywane w przemyśle cementowym oraz ekologiczne aspekty ich stosowania.
   
   ALTERNATIVE FUELS AS UNORTHODOX SOURCES OF ENERGY
   Icneasing prices of energy originating from combustions of conventional fuels exhausting oneself them of supplies, extort researches of unorthodox sources of energy not influecing negatively on environment. In report one introduced chosen alternative fuels practical by cement industry and ecological aspects use them.
   
   

5. CZAPLA Z., KOZŁOWSKI Z., LIBICKI J.: FUNKCJONOWANIE KOMPLEKSU PALIWOWO-ENERGETYCZNEGO OPARTEGO NA WĘGLU BRUNATNYM

   Kopalnie węgla brunatnego dostarczają to paliwo do elektrowni produkujących blisko 40% energii elektrycznej wytworzonej w polskich zawodowych elektrowniach cieplnych.
   W związku z przewidywanym w ciągu najbliższych 20 lat wzrostem zapotrzebowania na energię elektryczną o ponad 50%, przez najbliższe kilkadziesiąt lat węgiel brunatny razem z węglem kamiennym będzie nadal strategicznym paliwem w naszej energetyce.
   Dla pokrycia przewidzianych potrzeb energetycznych Porozumienie Producentów Węgla Brunatnego w Polsce opracowało plan rozwoju tej branży oraz zaproponowało niezbędne przekształcenia organizacyjne w elektroenergetyce zmierzające do powstania w pełni wolnego funkcjonującego na zasadach konkurencyjnego rynku produkcji, przesyłu i obrotu energią elektryczną.
   
   FUNCTIONING OF LIGNITE-BASED FUEL AND ENERGY COMPLEX
   Lignite mines supply this fuel to power plants which produce close to 40 percent of electric energy generated in Polish industrial power plants.
   In connection with expected during next twenty years increase of electricity demand by 50 percent for next tens of years, lignite along with the hard coal will still be strategic fuel in our power industry.
   To meet energy requirements Confederation of Polish Lignite Producers drawn up a plan for development of this industry and suggested necessary organizational transformations in electric power generation aiming at the formation of fully free, competitive market of electric energy production, transmission and turnover.
   
   

6. CZOPEK K.: PROJEKCJA WSKAŹNIKÓW EKONOMICZNO-FINANSOWYCH KOPALNI WĘGLA BRUNATNEGO

   Wyniki ekonomiczno-finansowe kopalni węgla brunatnego zależą od wielu czynników, również od warunków geologiczno-górniczych oraz cen za sprzedany węgiel. W artykule przedstawiono prognozę kosztów cen z uwzględnieniem nakładów inwestycyjnych oraz inflacji a także prognozę zysku i przepływów pieniężnych.
   
   PROJECTION OF THE ECONIMIC AND FINANCIAL FACTORS OF BROWN COAL MINE
   Economic and financial results depend also on geologic and mining conditions and price of brown coal to be sold. The forecast of costs and pricies with regarding of investment expenses is included in this paper. The prognosis of cash flow and profit have been presented.
   
   

7. GATNAR K.: RACJONALIZACJA UŻYTKOWANIA PALIW I ENERGII W PRZEMYŚLE WĘGLOWYM NA PRZYKŁADZIE EFEKTÓW UZYSKANYCH W KOPALNIACH JASTRZĘBSKIEJ SPÓŁKI WĘGLOWEJ S.A.

   W referacie przedstawiono ogólne informacje dotyczące kopalń Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. tak w zakresie wydobycia węgla i ujęcia metanu, jak zasilania w nośniki energetyczne. Omówiono specyfikę energetyczną kopalń zgrupowanych w Spółce wykazując różnice w stosunku do kopalń innych Spółek, które to różnice mają istotny wpływ na wielkość zużycia paliw i energii. Na przykładzie podejmowanych działań i realizowanych w latach 1993-1998 programów racjonalizacji zużycia paliw i energii wykazano ich wpływ na obniżenie zużycia tak paliw jak energii. Zobrazowano wyniki osiągnięte w racjonalizacji zużycia paliw stałych, gazu, energii elektrycznej, sprężonego powietrza i ciepła tak ilościowo jak wartościowo oraz dokonano oceny skuteczności i celowości podejmowanych działań. W oparciu o analizę wskaźnika energochłonności (według sprawozdawczości GUS) za lata 1992-1998 przedstawiono uzyskane wyniki tak w zakresie obniżenia samego wskaźnika jak obniżenia energochłonności ogółem. Wnioski końcowe zawierają ocenę osiągnięć oraz są próbą odpowiedzi na pytania jak winno odbywać się zarządzanie energią w kopalni i jakie instrumenty są możliwe do wykorzystania dla racjonalizacji energetycznej poszczególnych elementów składowych procesu technologicznego wydobycia węgla kamiennego.
   
   RATIONAL USE OF FUELS AND ENERGY IN COAL MINING INDUSTRY BASED ON EFFECTS ACHIEVED IN JASTRZĘBSKA MINING COMPANY MINES.
   Basic information about mines in Jastrzebska Mining Company are given, including coal production, methane production and supply of coal mines in fuels and energy. The supply in fuels and energy in the Jastrzebska Mining Company is different than in other coal mining companies and therefore the final use of energy carriers is lower. The undertaken in the year 1993 - 1998 programs of rationalisation of energy use effected in decrease of use of solid fuels, gas, electricity, compressed air and heat. The results are given basing on total energy consumption index in the years 1992 - 1998. Finally the evaluation of achievements is given. The paper shows the ways of management of energy suppy and methods of energy rationalisation in technological blocks of coal production.
   
   

8. KARBOWNIK A., TUREK M., GAWLIK L.: PODAŻ I POPYT NA WĘGIEL W POLSCE W PERSPEKTYWIE WIELOLETNIEJ

   W artykule przedstawiono kształtowanie się wielkości sprzedaży i zużycia węgla kamiennego w latach 90-tych, wskazujące na zmianę struktury zużycia pierwotnych nośników energii w Polsce. Na tle historycznych prognoz zapotrzebowania na węgiel kamienny pokazano wielkości sprzedaży węgla założone w rządowym programie. Gwałtowne załamanie się rynku węgla kamiennego oraz najnowsze długoterminowe prognozy zapotrzebowania na węgiel wskazują na konieczność przyśpieszenia tempa ograniczania wydobycia węgla.
   
   SUPPLY AND DEMAND OF COAL IN POLAND IN LONG TERM PERSPECTIVE
   The trends of coal sale and use in the last decade shown in the paper indicate the changes in the primary energy structure in Poland. Coal sale possibilities assumed in the governmental hard coal reform are given in the view of historical forecast of demand for coal. The rapid brake down of coal market and the newest long term forecast of coal demand show the necessity of speeding up the decrease of coal production.
   
   

9. ŚCIĄŻKO M., KARCZ A.: KRAJOWY I MIĘDZYNARODOWY RYNEK KOKSU

   Wielkość produkcji koksu w skali światowej determinują w praktyce dwa czynniki, a mianowicie ilość surówki żelaza wytwarzanej w wielkich piecach oraz jednostkowe zużycie koksu potrzebnego do wyprodukowania 1 Mg surówki. Zastosowanie technologii PCI powoduje znaczną substytucję koksu w wielkim piecu pyłem węglowym, ograniczając wskaźnik zużycia jednostkowego nawet do około 300 kg koksu/Mg surówki żelaza. Wdmuchiwanie pyłu węglowego do wielkiego pieca powoduje nie tylko ograniczenie rynku koksu, ale wymusza również poprawę jakości koksu wielkopiecowego dla zapewnienia niezbędnej gazoprzepuszczalności słupa materiałów wsadowych. Światowa produkcja koksu oscyluje w ostatnich latach w pobliżu wartości 360 mln Mg/rok, przy czym zaledwie około 20 mln Mg koksu jest przedmiotem handlu międzynarodowego. Jak wskazują prognozy w latach 2000-2005 największymi eksporterami koksu pozostaną Chiny, Japonia i Polska, a największymi importerami kraje Unii Europejskiej (5-7mln Mg/rok) i USA (2-4mln Mg/rok ).
   Polski rynek koksu charakteryzuje się specyficzną strukturą wynikającą z roli paliw stałych w zaspokajaniu potrzeb energetycznych kraju oraz znaczącego udziału eksportu. W 1998 roku przy globalnej produkcji koksu w Polsce rzędu 9,75 mln Mg, jego sprzedaż wyniosła około 9 mln Mg z czego hutnictwo krajowe zużyło około 3,2 mln Mg koksu wielkopiecowego. Obserwuje się trwałą tendencję ograniczenia zużycia koksu opałowego w gospodarce komunalno-bytowej. Ważnym zadaniem pozostaje utrzymanie w następnych latach eksportu koksu na poziomie około 3 mln Mg rocznie.
   
   INTERNATIONAL AND DOMESTIC COKE MARKET
   The world coke output is determined by two major factors, namely, by the size of pig iron production in blast-furnaces and by coke consumption per 1 Mg of pig iron. In this regard, the application of the PCI technology in steel-making results in a substantial replacement of coke with coal dust and, consequently, in reducing the coke consumption down to as low as 300 kg coke/Mg pig iron. In addition to downsizing the coke market, the application of coal dust in blast-furnaces forces the coke industry to supply the product of better and better quality necessary to ensure the appropriate gas permeability of the charge. In the recent years, the world coke production have oscillated around 360 mln Mg/year with merely 20 mln Mg of it subject to international trade agreements. According to some forecasts for years 2000-2005, China, Japan, and Poland will remain the most important coke exporters while the European Union (5-7 mln Mg/year) and U.S.A. (2-4 mln Mg/year) will stay the biggest coke importers.
   The specific character of the Polish coke market lies in both the crucial contribution of solid fuels in an overall domestic energy consumption and significant coke exports. For example, in 1998 the total coke output in Poland reached 9,75 mln Mg while 9 mln Mg of it was traded on the market with 3,2 mln Mg sold as metallurgical coke to local steelworks. At the same time, decreasing quantities of coke-fuel were sold to small individual consumers. All this taken into account, it appears essential in the coming years to ensure exports of Polish coke at the 3 mln Mg per year level.
   
   

10. KIBLER W.: ROLA I MIEJSCE SAMORZĄDÓW TERYTORIALNYCH W KREOWANIU POLITYKI ENERGETYCZNEJ PAŃSTWA

    W referacie zestawiono podstawowe przepisy prawa, które powinny determinować kształt lokalnych rynków energii oraz wymagania jakim powinny odpowiadać, wymagane prawem energetycznym, opracowywane przez gminę założenia do planu zaopatrzenia w ciepło energię elektryczną i paliwa gazowe. Gmina jest podmiotem suwerennym w określonym prawem zakresie a jej władze mają obowiązek formułowania zbiorowych potrzeb i interesów społeczności zamieszkałej na jej obszarze. Wypełnianie obowiązków przez gminę polega m.in. na opracowaniu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Założenia te powinny w szczególności zapewniać możliwość substytucji poszczególnych rodzajów energii lub jej nośników oraz powinny stwarzać warunki do utworzenia rynku konkurencyjnego tj. aby w poszczególnych sektorach, podsektorach rynku każdej z form energii lub jej nośników działały przynajmniej trzy przedsiębiorstwa energetyczne różnych właścicieli. W celu realizacji planu zaopatrzenia w energię i jej nośniki gmina może powołać nowy podmiot - przedsiębiorstwo energetyczne - bez konieczności korzystania z usług już istniejących na rynku przedsiębiorstw energetycznych. Przy wyborze właściwej strategii działania gmina powinna angażować możliwie szeroką reprezentację przedstawicieli lokalnych społeczności oraz specjalistów tworząc gremia, które zapewnią poparcie społeczne dla strategii formułowania celów planu zaopatrzenia w ciepło energię elektryczną i paliwa gazowe a następnie ich realizacji.
    
    THE WEIHGT AND PLACE OF LOCAL ADMINISTRATION IN CREATION OF STATE ENERGY POLICY
    In the report were presented the basic regulations which should determine a form of local energy markets and requirements to be fulfilled by elaborated by Gmina (the smallest-self governed administrative unit) as required by Energy Law Act's regulations, "assumptions for plan of heat, electric energy and gas fuels supply". Gmina is a sovereign entity, in area defined by Law and Gmina's authorities are responsible for expressing the common needs and interests of Gmina's inhabitants. Gmina's responsibilities consist among others the preparation (elaboration) of assumptions for the plan of heat, electric energy and gas fuels supply. Those assumptions in particular should create possibilities of substitutions of individual type of energy or its carriers by individual energy users and should create conditions for creating competitive market. Competitive market, in sense of Polish anti-monopoly law, means that there are at least three energy enterprises of different owners (each one should share no more than 40 % of market capacity) operating within separate sector, subsector of each type of energy or its carriers market. To perform a plan of energy and its carriers supply Gmina is allowed to set up a new entity - an energy enterprise - without obligation to use services of enterprises existing on a market. Selecting a right strategy of operation, Gmina should involve as wide as possible representation of local representatives and experts to create bodies which will assure the social support for selected strategy and then realization.
    
    

11. KOZŁOWSKI Z. MOŻLIWOŚCI: I CELOWOŚĆ TWORZENIA ANTROPOGENICZNYCH ZŁÓŻ WTÓRNYCH PRZY EKSPLOATACJI I WYKORZYSTANIU WĘGLA BRUNATNEGO

    Wydobywając w Polsce odkrywkowo węgiel brunatny w granicach 65 mln Mg/rok zachodzi potrzeba zdejmowania rocznie blisko 300 mln m³ nadkładu zawierającego szereg kopalin pospolitych. Próby wykorzystania tych kopalin poprzez eksploatację selektywną i budowę złóż antropogenicznych są podejmowane we wszystkich kopalniach węgla brunatnego lecz stopień wykorzystania kopalin towarzyszących trudno uznać za w pełni zadowalający. Podjęta próba budowy złoża antropogenicznego produktów z odsiarczania spalin elektrownianych świadczy o celowości takiego działania.
    Z uwagi na przewidywaną zwiększoną dbałość o środowisko przy ustalaniu warunków zagospodarowywania nowych złóż kopalin pospolitych należy się liczyć z większą opłacalnością zabezpieczania surowców towarzyszących i odpadowych w złożach antropogenicznych tworzonych w czasie eksploatacji złóż węgla brunatnego.
    
    POSSIBILITIES AND EXPEDIENCY OF FORMING SECONDARY ANTHROPOGENIC DEPOSITS WHILE LIGNITE MINING AND UTILIZING
    In Poland where production of lignite mined by surface method attains 65 million Mg/year there is necessary to remove yearly close to 300 million m³ of overburden containing a number of common minerals. Attempts to use these minerals by selective mining and construction of anthropogenic deposits are undertaken in all lignite mines, but degree of associated minerals utilization is hard to be considered as fully satisfactory. Also, the undertaken attempts to construct an anthropogenic deposit of products from power plant flue gas descilphurization give evidence for expediency of such an action.
    Due to the expected higher solicitude of the environment while establishing conditions of new common mineral deposits management, there are chances for increased profitability of associated and waste minerals preservation in anthropogenic deposits formed during lignite deposits exploitation.
    
    

12. KUDEŁKO M., SUWAŁA W.: BADANIA MODELOWE FUNKCJONOWANIA INSTRUMENTÓW EKONOMICZNYCH OCHRONY POWIETRZA W ELEKTROENERGETYCE

    Celem artykułu jest przedstawienie formuły modelu oceny funkcjonowania instrumentów ekonomicznych ochrony powietrza w elektroenergetyce, przyjętych założeń oraz wyników modelu służącego do analizy wpływu instrumentów ekonomicznych (rozwiązań administracyjnych, opłat emisyjnych oraz handlu pozwoleniami na emisję) na poziom emisji SO2 w elektrowniach spalających węgiel kamienny i brunatny.
    Elektroenergetyka polska emituje ok. 60% całości dwutlenku siarki, ok. 45% całkowitej emisji dwutlenku azotu oraz znaczne ilości zanieczyszczeń pyłowych. Produkcja energii elektrycznej w Polsce praktycznie w całości bazuje na węglu kamiennym i brunatnym, stąd warunki ekologiczne użytkowania tych paliw mają podstawowe znaczenie dla stanu środowiska naturalnego. Możliwości dopuszczalnych rozwiązań odnośnie redukcji emisji w przypadku elektroenergetyki są dość duże (np. przestawienie się na węgiel mniej zasiarczony, budowa instalacji redukcji emisji), co prowadzić może do przyjęcia różnych strategii dostosowawczych celem spełnienia narzuconych wymagań środowiskowych. Wyniki modelu dostarczają tego typu odpowiedzi i umożliwiają wybór odpowiedniej strategii ochrony środowiska dla podsystemu wytwarzania energii elektrycznej. Ponieważ jako kryterium stosowania instrumentów ekonomicznych wybrano ich efektywność kosztową, możliwe jest określenie, na ile rozwiązania rynkowe (opłaty emisyjne i handel pozwoleniami na emisję) są mniej kosztowne od rozwiązań administracyjnych.
    
    MODELLING OF THE ECONOMIC INSTRUMENTS IN POLISH ENERGY SECTOR
    Limited financial resources and stronger environmental regulation imposed in Poland make it essential for the development policy to analyze carefully its economic and environmental efficiency. The power generation sector requires such analysis as its emissions are the major source of pollution in Poland. For example its sulphur dioxide emissions constitute 60% of the total, nitrogen oxides - 45% also particulates emissions are heavy. The extent of required emissions reductions and its costs need to be optimized in order to reach sustainable development at the lowest costs. There are various methods of emissions regulations and various policies of fulfilling such requirements. Hard coal and lignite are the most important sources of primary energy in Poland and nearly unique fuel for power generation. The model of coal supply for power generation has been developed to analyze economic and environmental issues of burning coal in power stations. The model analyses efficiency of various policies (fuel switching, emission reduction installations) which lead to emissions reduction and also various emissions regulations (limits, emission charges, emission allowance trading) in order to establish the lowest costs strategy of legal regulations and emission abatement activity. The paper describes the model and its application for the analysis of Polish power sector activity in emissions reduction.
    
    

13. KUDEŁKO M. SUWAŁA W.: PROJEKT SYSTEMU OPŁAT PRODUKTOWYCH NA PALIWA

    W artykule przedstawiono projekt wprowadzenia w Polsce systemu opłat produktowych na paliwa. Zdefiniowano podstawowe cele wprowadzenia tego rodzaju instrumentu, w tym wynikające z konieczności realizacji zasad polityki ekologicznej państwa oraz dostosowania polskiego systemu ochrony środowiska do prawa obowiązującego w Unii Europejskiej. Określono także sposób funkcjonowania systemu opłat produktowych na paliwa, dokonano oceny skuteczności ekologicznej i efektywności ekonomicznej proponowanych rozwiązań oraz oceny skutków ekonomicznych, tj. wzrostu kosztów produkcji, wzrostu kosztów utrzymania gospodarstw domowych oraz szacunku wzrostu inflacji.
    
    ANALYSIS OF IMPLEMENTING PRODUCT CHARGES ON FUELS
    The main task of this paper was the analysis of implementing new environmental economic instruments such product charges on fuels. The analysis covered their major functions: fulfilling the environmental goals defined in Polish ecological policy and adjustment to regulation existing in European Union. On the basis of environmental and economic criteria appropriate rate charges were proposed and estimated their ecological and economical effectiveness. Increase of production cost and home budgets as well as inflation increase were estimated. The instruments functioning and administration systems were proposed.
    
    

14. KUMANOWSKI M, GŁANC Z., GRYCZ G.: WPŁYW ZMIAN CEN PALIW NA CENY ELEKTRYCZNOŚCI DLA ODBIORCÓW KOŃCOWYCH
    W pracy przedstawiono wyniki badań wpływu cen paliw oraz zmian organizacji rynku elektroenergetycznego na cenę energii elektrycznej płaconą przez odbiorców końcowych. Obliczeń dokonano przy założeniu, że 30% tej ceny determinują ceny nośników zużywanych przy produkcji energii elektrycznej. Analizę wykonano na podstawie danych statystycznych wybranych krajów europejskich z ustabilizowaną gospodarką rynkową.
    
    IMPACT OF FUEL PRICES CHANGES ON ELECTRICITY PRICES FOR FINAL USERS
    The correlation between energy carriers prices used in electricity production, a market structure and electricity prices for end-users is discussed. The assumption that fuels prices determine 30% of electricity price was taken. The calculations were based on statistical data from selected European countries with mature market economies.
    
    
15. POSTOLSKI E., ŁYDA S., KURCZABIŃSKI L.: PROGNOZA PODAŻY I JAKOŚCI WĘGLA HANDLOWEGO Z KOPALŃ KATOWICKIEGO HOLDINGU WĘGLOWEGO S.A.

    W referacie przedstawiono założenia wydobycia i sprzedaży węgla przez Katowicki Holding Węglowy S.A. w okresie do 2002 roku oraz prognozy jakości produkowanych węgli. Prognozy jakości węgla rozpatrywano w zestawieniu z nowo obowiązującymi normami z zakresu ochrony środowiska i oczekiwaniami w tym zakresie ze strony krajowej elektroenergetyki.
    
    FORECAST OF SUPPLY AND QUALITY OF SALEABLE COAL FROM MINES OF KATOWICKI MINING COMPANY
    The paper presents plans concerning production and sale of coal in Katowicki Mining Company till the year 2002. The forecast of produced coal quality is also given. The coal quality is discussed in the view of new standards of environment protection and demand for coal of Polish power sector.
    
    

16. MAJOR R., MIELNIKIEWICZ J.: PODAŻ WĘGLA KAMIENNEGO JASTRZĘBSKIEJ SPÓŁKI WĘGLOWEJ S.A. Z UWZGLĘDNIENIEM KOSZTÓW POZYSKANIA I JAKOŚCI WĘGLA HANDLOWEGO W LATACH 1999 - 2002.

    W referacie przedstawiono prognozowany na najbliższe lata (1999 - 2002) udział Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. w produkcji węgla kamiennego w Polsce oraz strukturę sprzedaży na poszczególne rynki zbytu. Zaprezentowano również bardzo duże możliwości Spółki w zakresie elastycznego dostosowywania jakości węgla handlowego wobec zróżnicowanych wymagań odbiorców. Wykazano ścisły związek jaki zachodzi w przypadku zwiększenia produkcji miałów energetycznych a wzrostem jakości podstawowego produktu Spółki jakim jest węgiel koksowy. Informacje te wzbogacono o symulację kosztów pozyskania węgla handlowego w latach 1999 - 2002.
    
    HARD COAL SUPPLY OF JASTRZĘBSKA COAL COMPANY INCLUDING COST OF PRODUCTION AND TRADING COAL QUALITY BETWEEN 1999-2002
    The paper presents both the forecasts for the next years (1999 - 2002) concerning the share of Jastrzębska Coal Mine Company in the production of hard colal in Poland and the structure of sales on individual selling markets. Ther have been also shown very great capabilities of the Company referring to flexible adjustment of the trading coal quality in order to meet the different requirements of the customers. The close relation between the increase of the energetic fine coal production and the quality improvement of the basic Company product, which is coke, has been also demonstrated. The simulation of the trading coal production costs in 1999 - 2002 has improved the information presented in this paper.
    
    

17. MARKOWSKI E.: EFEKTY EKONOMICZNE I EKOLOGICZNE ZWIĄZANE Z PRODUKCJĄ CIEPŁA PRZY SPALANIU WĘGLI OD RÓŻNYCH DOSTAWCÓW

    W referacie są omówione efekty ekonomiczne i ekologiczne wynikające ze spalania węgla w Elektrociepłowni Lublin-Wrotków pochodzącego z kopalń: KWK "Bogdanka" i KWK "Mysłowice". Zaprezentowane zostały pierwsze wyniki eksploatacyjne związane z eliminowaniem siarki w spalinach poprzez mieszanie węgli z w/w kopalń.
    
    ECONOMIC AND ECOLOGICAL EFFECTS CONCERNING THERMAL ENERGY PRODUCTION TAKING INTO ACCOUNT DIFFERENT SUPPLIERS
    Cooperation between the KWK "Bogdanka" and KWK "Mysłowice", the primary fuel suppliers, and EC Lublin-Wrotków thermal energy producer is discussed in this paper.
    
    

18. MIERZEJEWSKI J., NIKODEM W.: BADANIA ANKIETOWE GMIN W ZAKRESIE PRZYSZŁYCH PRAC ZWIĄZANYCH Z NOWYM PRAWEM ENERGETYCZNYM - PLANY ENERGETYCZNE DLA GMIN

    Celem artykułu jest przedstawienie rezultatu ankietowania gmin w zakresie planowania energetycznego, stopnia przygotowania do zadań określonych w nowym planie energetycznym oraz uzyskanie wstępnych informacji o potencjalnym rynku dla przedsiębiorstw energetycznych.
    W artykule przedstawiono ponadto samą ankietę. Zwrócone i wypełnione ankiety były poddane analizie, co pozwoliło na wyciągnięcie kilku wniosków istotnych zarówno dla Biura, jak i innych jednostek. Jeden z wniosków pokrywa się bardzo dokładnie z obserwacjami i działaniami ośrodka akademickiego, który niezależnie od badań ENERGOPROJEKTU podjął decyzję o utworzeniu nowej specjalizacji na wyższych studiach technicznych, kształcących inżynierów energetyków.
    Artykuł przedstawia zakres zgodności zaistniałych między badaniami ankietowymi a decyzjami władz uczelnianych Wydziału Inżynierii Środowiska i Energetyki Politechniki Śląskiej.
    Ponadto w wyniku podjętych prac wykonawczych dla opracowania planów energetycznych kilku większych miast ujawniły się kolejne problemy, które były trudne do przewidzenia w okresie tworzenia nowego prawa, a które mogą być przyczynkiem kolejnej nowelizacji ustawy o prawie energetycznym.
    
    QUESTIONNAIRE SURVEY FOR COMMUNITIES REGARDING FUTURE WORKS CONNECTED WITH THE NEW ENERGY LAW - POWER GENERATION PLANS FOR COMMUNITIES
    The paper aims at presenting the results of questionnaire survey for communities, covering power generation plans, a degree of preparation for tasks defined in the new power generation plan as well as obtaining preliminary information about a potential market for power generation companies.
    The paper includes the questionnaire itself. The guestionnaires, filled in and returned, were analyzed, which allowed to draw a number of conclusions of essential importance both for the Office and other units. One of the conclusions is consistent with observations and activities of the academic center. Independently of the research undertaken by ENERGOPROJEKT, the center has decided to create a new specialization at the technical university - the specialization oriented towards educating power engineers.
    Moreover, the works undertaken in order to prepare power generation plans for a few large cities revealed further problems, which had been difficult to envisage in the period of creating the new law and which may result in further amendment to the Energy Law.
    
    

19. MIĘKUS J., PAPROCKI R.: PRZEGLĄD AKTUALNEGO STANU ROZWOJU ROZPROSZONEGO WYTWARZANIA ENERGII ELEKTRYCZNEJ NA ŚWIECIE

    Splot różnego rodzaju uwarunkowań (technicznych, ekonomicznych, środowiskowych i politycznych) funkcjonowania sektorów elektroenergetycznych na świecie spowodował, że ostatnio w obszarze wytwarzania energii elektrycznej największy rozwój dotyczy tak zwanych źródeł rozproszonych. Za źródła rozproszone uważa się małe (od dziesiątek kW do 50-100 MW), modularne technologie wytwórcze przyłączone z reguły do sieci dystrybucyjnych celem dostarczania energii elektrycznej pobliskim odbiorcom i poprawiania niezawodności i jakości tej dostawy a przez to odsuwania na przyszłość inwestycji w sieci przesyłowe i dystrybucyjne. Powyższa definicja nie jest wyczerpująca, gdyż pojęcie wytwarzania rozproszonego rozumiane jest różnie w różnych krajach. Do technologii wykorzystywanych w źródłach rozproszonych zalicza się:

    • silniki tłokowe,
    • turbiny gazowe,
    • układy skojarzonego wytwarzania oparte na turbinach gazowych i silnikach tłokowych,
    • ogniwa paliwowe,
    • układy fotowoltaiczne,
    • turbiny wiatrowe,
    • technologie geotermalne,
    • małe elektrownie wodne,
    • technologie wykorzystujące biomasę,
    • technologie wykorzystujące pływy i falowanie mórz.
      
      

    Także w Polsce nowe uregulowania prawne dotyczące sektora elektroenergetyki oraz jego zobowiązania w zakresie ochrony środowiska powodują, że w najbliższych latach można spodziewać się rozwoju niektórych z powyższych rodzajów źródeł, a w szczególności źródeł skojarzonych opartych głównie na turbinach gazowych o mocy od dziesiątek kW do dziesiątek MW. W referacie zostanie przedstawiony aktualny stan rozwoju źródeł rozproszonych na świecie, przy czym szczególna uwaga skierowana będzie na wspomniane wyżej źródła skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła.
    
    THE WORLDWIDE DEVELOPMENT STATUS OF DISTRIBUTED ELECTRICITY GENERATION - THE REVIEW
    The series of different conditions (technical, economical, environmental and political) influencing the power systems worldwide has made that nowadays most of the development in the area of electricity generation relates to the so called distributed electricity sources. Distributed generation means utilization of small (from tens of kW to tens of MW), modular power generating technologies dispersed throughout a utility's distribution system in order to provide power closer to customers, thereby improving power reliability and quality and deferring transmission and distribution upgrading. This definition is not a common one since the concept of distributed generation is perceived differently depending on the countries. Power generation technologies employed in distributed sources include:

    • internal combustion engines,
    • gas turbines,
    • combined heat and power plants based on gas turbines or internal combustion engines,
    • fuel cells,
    • photovoltaic systems,
    • wind turbines,
    • geothermal technology,
    • small hydro power plants,
    • biomass technology,

    Also in Poland new legal framework relating to the power sector and its commitments in the area of environment protection cause, that in the coming years we can expect development of some of the above mentioned sources, and especially cogeneration plants based mainly on gas turbines from tens of kW to tens of MW. The current development status of distributed generation in the world is presented in the paper, with a special emphasis on the cogeneration technologies. The possible new challenges, which can emerge simultaneously with the possible fast development of distributed generation are also indicated in the paper.
    
    

20. PARCZEWSKI Z., JANKOWSKI B., UMER A., BEDNARSKI R.: PROGNOZY POPYTU NA GAZ ZIEMNY W POLSCE W PERSPEKTYWIE ROKU 2020

          W referacie przedstawiono główne tezy wykonanego studium analitycznego. Ogniskują się one na zagadnieniach związanych z występującą szansą rozwojową dla gazownictwa. Szansę tę stwarzają korzystne uwarunkowania międzynarodowe (polityka przyjazna dla środowiska oraz liberalizacja rynków energii w EU) oraz wewnętrzne (proces wdrażania Prawa energetycznego). Przedstawia zastosowane, systemowe podejście badawcze, wykorzystujące metodę scenariuszową. Prezentuje zrealizowany program analiz scenariuszowych i wariantów obliczeń modelowych. Omawia, od strony jakościowej, podstawowe założenia rozwojowe, m.in. prognozę cen międzynarodowych paliw, ograniczeń rozwojowych oraz regulacji środowiskowych.. W sposób syntetyczny omawia istotne wyniki obliczeń modelowych (modele: CGE-PL, PROSK-E i EFOM-PL), wskazujących na zmiany efektywności energetycznej mierzonej makroekonomiczną zmianą energetycznego kosztu funkcjonowania gospodarki narodowej. Zawiera uproszczone bilanse przyszłego zapotrzebowania na energię, w tym szczególnie kształtowanie się popytu na gaz ziemny. Obejmuje dyskusję zasadniczych czynników, określających potencjał penetracji rynkowej dla gazu ziemnego w gospodarce polskiej. Zawiera wnioski z wykonanych badań i analiz oraz rekomendacje adresowane do PGNiG, ułatwiające opracowanie własnych strategii rozwojowych.
    
    THE NATURAL GAS SCENARIOS' FORECAST FOR POLAND UP TO THE YEAR 2020
          The key elements and thesis of the respective natural gas study are presented in this paper. They are focussed at chances related to current opportunities for development of domestic natural gas industry. The opportunity comes from the international environmental sound policy and energy markets' liberalisation in the EU as well as the new Polish Energy Law provisions. The study described was based on system analysis methodology with the use of scenario approach. This paper presents main scenarios' assumption and the most important modelling results obtained. The international energy prices environmental standards and ceilings as well as macroeconomic development constraints are also discussed.
    The calculated trends of energy efficiency and energy sector development costs are presented as results of the computer set of models used (i.e. CGE-PL- general equilibrium macro-model, PROSK-E - useful and final energy demand simulation model and the EFOM-PL-energy-environment supply optimisation model). The future primary energy balances of Poland are shown, including more detailed discussion of the natural gas demand forecasts. Finally the paper contains crucial conclusions formulated at the base of modelling results and some proposals and recommendations useful for gas industry strategy preparation.
    
    

21. PODOBIŃSKI A.: ROLA MARKETINGU W GOSPODARCE SUROWCAMI ENERGETYCZNYMI

          Na tle przedstawienia istoty marketingu, ze szczególnym uwzględnieniem marketingu dynamicznego, omówiono jego rolę w kształtowaniu produkcji i zbytu surowców energetycznych. Podkreślono, że zadaniem marketingu dynamicznego jest dostosowanie produkcji surowców energetycznych do zmian zachodzących w popycie ich konsumentów oraz stwarzanie warunków dla uzyskiwania przewagi nad konkurentami na rynku tego rodzaju surowców. Znajduje to odzwierciedlenie w prowadzeniu przemyślanych strategii marketingowych w zakresie kształtowania parametrów techniczno-ekonomicznych konkretnych rodzajów surowców energetycznych, ich cen, promocji i dystrybucji mających na celu osiągnięcie zaplanowanej pozycji producentów tych surowców na podstawowych rynkach ich zbytu.
    
    MARKETING IN THE MANAGEMENT OF MINERAL ENERGY RESOURCES
          The role of marketing in mineral energy resources production and sale planning, with a special stress put on the dynamic marketing, is presented against the background of description of its core features. It is underlined that the main target of dynamic marketing is adjustment of mineral energy resources production to the demand changes and establishment of conditions for superiority over the competition in the mineral energy resources market. This is reflected in marketing strategies referring to technical and economical parameters for specific types of mineral energy resources, their prices, promotion and distribution geared towards achievement of planned position by mineral energy resources producers in the basic mineral energy resources markets.
    
    

22. RYCHLICKI S., SIEMEK J.: GAZ ZIEMNY W POLSCE - STAN AKTUALNY I NAJBLIŻSZA PRZYSZŁOŚĆ

          W artykule na bazie kilku uwag związanych z Europejską Dyrektywą Gazową przedstawiono szczegółowo dotychczasowy stan i rozwój gazownictwa w Polsce podkreślając niektóre jego silne i słabe strony. Zwrócono uwagę na istotne, zdaniem autorów, problemy związane z przyszłością polskiego przemysłu gazowniczego szczególnie istotne w związku z przyszłym przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej. Zamieszczono również prognozy zapotrzebowania na gaz ziemny w perspektywie do roku 2010.
    
    NATURAL GAS IN POLAND - ACTUAL SITUATION AND FUTURE TRENDS
          In the paper is presented actual situation in Polish gas industry in relation to European Gas Directory. The autors show strong and weak points of Polish gas industry development. It is specially important because Poland is waiting for European Union membership.The informations about gas transmission system, undergraund gas storages, seasonal changes in gas consumption and prognosis of gas consumption until 2010 year also are presented.
    
    

23. SOBOTA J.: WPŁYW SPALANIA WĘGLA KAMIENNEGO NA KOSZT WYTWARZANIA
    ENERGII ELEKTRYCZNEJ I CIEPLNEJ W ENERGETYCE

          Przetwarzanie energii chemicznej węgla na energię cieplną drogą jego spalania w kotle związane jest z poniesieniem kosztów zakupu, transportu paliwa i zagospodarowania odpadów paleniskowych, a także opłat za korzystanie ze środowiska. Jakość spalanego węgla decyduje o sprawności procesu przetwarzania energii, jak również wielkości zużycia energii elektrycznej na napęd urządzeń potrzeb własnych kotła. Decyduje to o zużyciu energii chemicznej paliwa, a tym samym o wielkości wymienionych wyżej kosztów. W referacie przedstawiono wpływ jakości spalanego węgla na koszty eksploatacyjne elektrowni.
    
    INFLUENCE OF COAL COMBUSTION ON THE COST OF ELECTRIC AND HEAT ENERGY GENERATING IN POWER INDUSTRY
          Transformation of fuel's chemical energy into useful heat energy by burning in the boiler is connected with costs of purchase, transport of fuel and managing the furnace waste, and also the charges for using the enviroment. The quality of combustioned coal decides about efficiency of energy transformation process, and about the size of electric energy consumptioned by the drive of auxiliary arrangement of the boiler. It decides about fuel's chemical energy consumption, and by this about the amount of spoken costs. In the paper the influence of quality of burned coal on the exploatation costs of power plant is presented.
    
    

24. WŁODARCZYK W.: REGULACJA W SEKTORZE ENERGETYCZNYM - DYLEMATY METODYCZNE I PRAKTYCZNE

          W referacie przedstawiono niektóre przykłady dylematów metodycznych i praktycznych, które mają istotne znaczenie dla procesów regulacji i funkcjonowania sektora energetycznego. Zaliczyć do nich należy między innymi: zatwierdzenie taryf, zwalnianie wytwórców i przedsiębiorstw   obrotu z obowiązku zatwierdzania taryf, weryfikacja kosztów uzasadnionych.
    
    REGULATION IN ENERGY SECTOR - PRACTICAL AND METHODOLOGICAL DILEMMAS
          Some problems have appeared during the successive developing of regulation activity and they will require the amendment of law or will be solved by Energy Regulatory Authority. There is a specific sequence of putting into effect Energy Law and in this connection there are new problems in relationship between the electricity market participants.
    This paper presented some examples of regulation dilemmas that are not ordered as regards the importance of regulation process and performing of energy sector.
    
    

25. ZAPAŚNIK R.: ENERGOOSZCZĘDNE SILNIKI ELEKTRYCZNE - LICZĄCY SIĘ SEGMENT POLITYKI ENERGOOSZCZĘDNOŚCIOWEJ I ENERGOEKOLOGICZNEJ KRAJU

          Silniki indukcyjne przemysłowe - największy odbiorca energii elektrycznej. Pojęcie silnika energooszczędnego. Szacowany efekt energooszczędnościowy z zastępowania silników standardowych silnikami energooszczędnymi. Niektóre zagadnienia techniczne, ekonomiczne i normalizacyjne dotyczące silników energooszczędnych. Przedsięwzięcia stymulujące powszechne stosowanie silników energooszczędnych. Aktualna sytuacja na świecie. Sytuacja w kraju. Silniki energooszczędne w świetle ustawy " Prawo energetyczne."
    
    ENERGY-SAVING ELECTRIC MOTORS - A COUNTING SEGMENT OF THE COUNTRY'S ENERGY-SAVING AND ENERGO-ECOLOGICAL POLICY
          Industrial induction motors - the largest consumer of electric energy. The notion of an energy-saving motor. Estimated energy-saving effect gained by replacing standard motors by energy- saving motors. Certain technological, economic and standardisation problems concerning energy- saving motors. Measures which stimulate widespread application of energy-saving motors. Current situation worldwide. Situation at home. Energy-saving motorsin the light of the act "Law on power-engineering".
    
    

26. NEY R.: UWARUNKOWANIA POLITYKI ENERGETYCZNEJ

          W referacie omówiono najistotniejsze uwarunkowania wewnętrzne polityki energetycznej, a więc: strukturę energii pierwotnej, produktywność energii, degradację środowiska przyrodniczego, ograniczenia kapitałowe, problemy restrukturyzacyjne oraz uwarunkowania i tendencje światowe: źródła zaopatrzenia, stabilność światową i nowe formy energii.
    
    INDICATORS OF ENERGY POLICY
    The paper deals with the most important factors that are the constrains of the energy policy in Poland. These are: the structure of primary energy balance, energy productivity, the state of envirionment, shortage of capital and problems of restructuring. The world tendencies and constrains such as sources of supply, stability of the world energy and new sources of energy are also discussed.
    
    

27. MOKRZYCKI E.: STRUKTURA PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ I W POLSCE W LATACH 1990-1995

          W referacie omówiono strukturę produkcji energii elektrycznej z nieodnawialnych nośników energii, takich jak: węgiel, ropa naftowa, gaz ziemny, paliwo jądrowe, oraz odnawialnych, jak spadek wód, wody geotermalne, energia słoneczna, energia wiatru, biomasa, pływy morskie, opady przemysłowe i komunalne.
    
    STRUCTURE OF ELECTRICITY PRODUCTION IN EU COUNTRIES AND IN POLAND
    Paper presents electricity production from fossil fuels: coal, crude oil and natural gas, nuclear fuel and renewables: hydroenergy, geothermal waters, solar and wind energy, biomass, tides, industrial and municipal wastes.
    
    

28. OZGA-BLASCHKE U.: MIĘDZYNARODOWY   RYNEK WĘGLA KOKSOWEGO

          W referacie omówiono obecną sytuację panującą na międzynarodowym rynku węgla koksowego. Scharakteryzowano rynki zbytu oraz przedstawiono kształtowanie się cen węgla w kontraktach głównych eksporterów z ich najważniejszymi odbiorcami na okres 1999/2000 r.
    
    INTERNATIONAL COKING COAL MARKET
          Present conditions at the international coking coal market have been described in the paper. Coking coal prices in contracts for the period 1999/2000 between main exporters and their most important customers have been presented.
    
    

29. CZAJKA K.: ZASOBY BIOGAZU ZE SKŁADOWISK ODPADÓW

           W referacie przedstawiono podstawowe zagadnienia związane z metodyką oszacowania ilości biogazu w składowiskach odpadów komunalnych oraz zaproponowano klasyfikację tych zasobów. Wprowadzenie klasyfikacji zasobów biogazu może w istotny sposób ułatwić procesy decyzyjne w zakresie zagospodarowania biogazu.
    
    LANDFILL BIOGAS RESERVES
          This report present procedure of sampling biogas in landfils and proposals classification of biogas reserves. Classification of biogas reserves. Classification of biogas reserves is real procedure for projects biogas development.
    
    

30. Karbownik A., Turek M., Gawlik L.: PODAŻ I POPYT NA WĘGIEL W POLSCE W PERSPEKTYWIE WIELOLETNIEJ

          W artykule przedstawiono kształtowanie się wielkości podaży i zużycia węgla kamiennego w latach dziewięćdziesiątych, wskazujące na zmianę struktury zużycia pierwotnych nośników energii w Polsce. Na tle historycznych prognoz zapotrzebowania na węgiel kamienny pokazano wielkości sprzedaży węgla założone w rządowym programie. Gwałtowne załamanie się rynku węgla kamiennego oraz najnowsze długoterminowe prognozy zapotrzebowania na węgiel wskazują na konieczność przyspieszenia tempa ograniczania wydobycia węgla.
    
    SUPPLY AND DEMAND OF COAL IN POLAND IN LONG TERM PERSPECTIVE
          The trends of coal sale and use in the last decade shown in the paper indicate the changes in the primary energy structure in Poland. Coal sale possibilities assumed in the governmental hard coal reform are given in the view of historical forecast of demand for coal. The rapid brake down of coal market and the newest long term forecast of coal demand show the necessity of speeding up the decrease of coal production.
    
    

31. SZLĄZAK J., KARBOWNIK A.: PROBLEMY W REFORMOWANIU GÓRNICTWA WĘGLA KAMIENNEGO W POLSCE

          W referacie przedstawiono zmiany zachodzące w polskim górnictwie węgla kamiennego od 1989 roku., diagnozę stanu obecnego oraz bliższe i dalsze perspektywy tego sektora. Na podstawie analizy osiągniętych wskaźników techniczno-ekonomicznych dokonano oceny efektów realizacji, wprowadzanych od 1993 roku, programów restrukturyzacji górnictwa. Omówiono przyczyny dotychczasowych niepowodzeń w reformowaniu górnictwa, ze szczególnym uwzględnieniem niekorzystnego oddziaływania mechanizmów rynkowych w sytuacji występującej nadpodaży węgla, wskazano możliwe zagrożenia oraz czynniki warunkujące osiągnięcie celów zakładanych w obecnie realizowanym programie reformy na lata 1998-2002.
    
    PROBLEMS IN REFORMING OF HARD COAL INDUSTRY IN POLAND
          The paper discuses changes taking place in Polish hard coal industry from 1989, diagnosisof the current status as well as closer and further prospects of the sector. The assessment of the effects of sequent, being implemented from 1993, restructuring programmes of the coal industry has been done on the basis of analysis of technical-economic indices. It discusses the reasons of the up-to-date failures in reforming of the coal industry with particular attention paid to unfavourable impact of market mechanism in the situation of oversupply of coal on the market. Possible dangers are indicated and factors conditioning the achievement of the objectives assumed in the currently implemented programme of the reform for 1998-2002.
    
    

32. CHABER M.: OCHRONA ŚRODOWISKA A GOSPODARKA WĘGLEM KAMIENNYM

          W artykule przedstawiono zmiany w przepisach podstawowych aktów prawnych, związanych na szczeblu ustawowym z ochroną środowiska w związku z wprowadzeniem od początku tego roku nowej struktury władzy lokalnej jaką jest powiat. Zaprezentowano problematykę ochrony środowiska w założeniach reformy górnictwa węgla kamiennego oraz przedstawiono wielkości rzeczowo-finansowe charakteryzujące zmiany oddziaływania tego sektora na środowisko naturalne w latach 1990-1998 jak również efekty ekologiczne uzyskane w 1998 r. W artykule omówiono zagadnienia dotyczące kolejno: zagospodarowania wód słonych, gospodarki odpadami górniczymi, rekultywacji i zagospodarowania gruntów poprzemysłowych, emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego, szkód górniczych i ich usuwania.
    
    ENVIRONMENT PROTECTION AND HARD COAL MANAGEMENT
          The article presents changes in regulations of the basic legal acts connected in their basis with the environment protection that have been associated with introduction of new local government structural unit, i.e. a county, as of beginning of this year. It presents the subject matter on environment protection within the assumption of hard coal industrys reform and shows the commodity-financial values characterising the changes in the impact exerted by this sector for the natural environment during 1990-1998 as well as the ecological effects obtained in 1998. The article discusses, in a sequence, the following problems: saline waters management, mining wastes management, reclamation and management of ex-industrial areas, emission of pollutant into the atmospheric air, mining damages and their removal.
    
    

33. LORENZ U.: MIĘDZYNARODOWY RYNEK WĘGLA ENERGETYCZNEGO - UWARUNKOWANIA I ZAGROŻENIA

          W referacie przedstawiono obecną sytuację na międzynarodowym rynku węgla energetycznego oraz uwarunkowania i zagrożenia dla przyszłości węgla jako paliwa do wytwarzania energii. Szczególną uwagę zwrócono na zagadnienia związane z ochroną środowiska oraz liberalizacją rynku energii elektrycznej.
    
    INTERNATIONAL STEAM COAL MARKET - OPPORTUNITIES AND THREATS
          Paper presents present conditions of the international steam coal market and opportunities and threats for future use of coal in power generation, considering the environmental issues and liberalisation of electricity supply systems.
    
    

34. BLASCHKE W.: UPORZĄDKOWANIE RELACJI CEN DO KOSZTÓW POZYSKANIA WĘGLA WARUNKIEM PRAWIDŁOWEGO FUNKCJONOWANIA KRAJOWEGO GÓRNICTWA

          W artykule autor wraca do problemu urealnienia cen węgla kamiennego. Przypomniano propozycję wprowadzenia cen na poziomie parytetu importowego (od 1.01.1999 r.). Podano wielkości wyznaczonych parytetów importowych na lata 1995-1999. Przedstawiono sposób stanowienia cen węgla w oparciu o koszty kopalni zamykającej zapotrzebowanie na węgiel kamienny. Zamieszczono uwagi dotyczące praktyki określania cen na węgiel kamienny. Zwrócono uwagę, że niewdrożenie zasady urealnienia cen może spowodować fiasko programów naprawczych górnictwa węgla kamiennego.
    
    ORDERING THE COAL PRICES RATIO TO COAL MINING COSTS AS A CONDITION TO CORRECT OPERATION OF DOMESTIC MINING INDUSTRY
          Author resumes the problem of making the coal prices real. The proposal of making the coal prices on the import parity level has been reminded and import parities calculated for the years 1995-1999 have been cited in the paper. Author describes the way of price making based on the production costs of marginal producer and presents the comments on how the coal prices have been specified in practice. The special attention is paid to the problem that non real coal prices can result in fiasco of coal mining industry restructuring programmes.
    
    

35. GRUDZIŃSKI Z.: EWOLUCJA SYSTEMU CEN WĘGLA BRUNATNEGO

          W artykule przedstawiono ewolucje systemu cen na węgiel brunatny. Scharakteryzowano cenniki (tablice cennikowe) od lat pięćdziesiątych do lat dziewięćdziesiątych. Przeprowadzono analizę propozycji formuł cenowych proponowanych przez różnych autorów oraz przedstawiono autorskie rozwiązanie systemu cen węgla brunatnego w ujęciu branżowym i indywidualnym.
    
    EVOLUTION OF THE PRICING SYSTEM OF BROWN COAL
          The paper describes the brown coal pricing system history. The price lists of brown coal from 50-ties till now are shown. The analysis of price formulas of different authors are discussed and the own solutions of the price system of brown coal is given applicable in the entire industry scale as well as for individual mines.