|
XXII Konferencja - Ustroń 2008
Główni Partnerzy Konferencji:


Patronat honorowy:
Sekcja Zrównoważonej Gospodarki Surowcami Mineralnymi Komitetu Górnictwa PAN
Komitet Problemów Energetyki PAN
Patronat medialny:














Na temat:
Przyszłość energetyczna Polski a dostępność paliw i energii
Spis referatów przedstawionych na XXII Konferencji
- Bednarczyk Jerzy
Perspektywiczne scenariusze rozwoju wydobycia i przetwarzania węgla brunatnego na energię elektryczną
Prospective Scenarios of Brown Coal Mining and Processing into Energy
- Blaschke Wiesław, Blaschke Stanisław, Aleksa Henryk, Wierzchowski Krzysztof
Analiza wpływu dokładności wzbogacania (imperfekcja) na wartość produkcji węgla energetycznego
Analysis of influence of cleaning accuracy (imperfection) on value of power coal production
- Chwaszczewski Stefan
Czy dostępność paliwa jądrowego może być barierą dla przyszłego rozwoju energetyki jądrowej?
The accessibility of the nuclear fuel can be a barrier for use of the nuclear power in
future?
- Dąsal Kazimierz, Popławski Tomasz
Problemy związane z prognozowaniem zużycia energii elektrycznej w Polsce
Problems related to forecasting of electric energy consumption in Poland
- Dreszer Krzysztof, Więcław-Solny Lucyna
Obniżenie emisji CO2 z sektora energetycznego - możliwe ścieżki wyboru technologii
Reduction of CO2 emission in energy sector- feasible technology selection
- Gatnar Kazimierz
Gospodarcze wykorzystanie metanu z pokładów węgla na przykładzie rozwiązań Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A.
Commercial utilization of Coalmine Methane (CMM) on the example of solutions developed by the Jastrzębska Coal Company (JSW) plc.
- Głowiak Stanisław, Śmiejek Zygmunt
Ceny paliwa węglowego przy uwzględnieniu dokładności pomiaru zawartości popiołu
Coal prices taking consideration to measurement accuracy of ash content
- Grudziński Zbigniew
Poziom cen węgla brunatnego w odniesieniu do cen energii elektrycznej
Brown coal price level in relation to prices of electric energy
- Gulczyński Dariusz
Efektywność energetyczna świata i Polski
Energy efficiency of the world and Poland - comments on the problem
- Jaworski Wojciech, Maciejewska Jadwiga
Przyszłość energetyczna Polski - ale z jakich paliw?
The energy future of Poland - but from what fuels?
- Jurdziak Leszek, Wiktorowicz Justyna
Wpływ niepewności dotyczącej nałożonych restrykcji na emisję CO2 na opłacalność produkcji prądu elektrycznego z węgla brunatnego
Influence of the uncertainty concerning forced restrictions on emission CO2 to the profitability of the production of the electric energy from lignite
- Jurdziak Leszek
Korzyści z integracji pionowej kopalń węgla brunatnego i elektrowni
Benefits of vertical integration of lignite mines and power plants
- Kasztelewicz Zbigniew
Zasoby węgla brunatnego w Polsce i perspektywy ich wykorzystania
Lignite deposits in Poland and perspectives of their utilization
- Klojzy-Karczmarczyk Beata, Mazurek Janusz
Badania rtęci w wybranych złożach ropy naftowej regionu karpackiego
Research on mercury content in selected petroleum deposits of Carpathian region (Poland)
- Klojzy-Karczmarczyk Beata
Jakość wód podziemnych wybranych pięter makroregionu środkowopolskiego
w aspekcie ich wykorzystania w systemach z pompą ciepła
Groundwater quality in the selected horizons of the Central Poland macro region from the point of view of its use in heat pump systems
- Kobyłecki Rafał, Bis Zbigniew
Węglowe ogniwo paliwowe - wysokosprawne źródło czystej energii elektrycznej
Carbon fuel cell - an efficient and environmental-friendly electricity source
- Krowiak Andrzej
Wyznaczanie zmiennych kluczowych, zewnętrznych oraz zmiennych regulujących i pomocniczych w grupie danych ekonomicznych opisujących przedsiębiorstwa branży górnictwa i kopalnictwa w latach 1998
- 2006
Determination of key and external variables, as well as control and auxilliary variables in the group of economic data describing mining enterprises in the years 1998-2006
- Kudełko Mariusz
Internalizacja kosztów zewnętrznych powodowanych przez krajowy sektor energetyczny - analiza kosztów i korzyści
The internalization of external cost produced by the Polish power sector
- the cost-benefit analysis
- Kutkowski Jan, Lubryka Mieczysław, Zaniewski Krzysztof
Cykle koniunkturalne cen węgla koksowego w aspekcie planowania strategicznego produkcji z wykorzystaniem dźwigni operacyjnej
Economic situation of the coking coal price in aspects of strategic planning on basis from to use degree of operational leverage
- Lorenz Urszula
Główni światowi eksporterzy węgla energetycznego na rynek europejski - wybrane aspekty podaży i cen
Main world steam coal exporters to the European market - some aspects of supply and prices
- Łyp Jacek
Przestrzenne prognozy zapotrzebowania na moc i energię elektryczną
Forecasting of spatial demand for electric power and energy
- Maciejewski Zygmunt
Sieci przesyłowe jako element bezpieczeństwa elektroenergetycznego Polski
Transmission systems as elements of security of the Polish Power Grid
- Malko Jacek
Zagrożenia polskiej elektroenergetyki w strukturze UE
Threads of the polish power sectorin the EU structures
- Markowski Jerzy, Markowski Bartosz
Analiza dostępności niezagospodarowanych pokładów węgla
Analysis of accessibility of undeveloped coal seams
- Marzec Anna
Relacje: redukcja emisji GHG - produkcja energii - wzrost gospodarczy
- rozwój społeczny
Relationships: reducing GHG emission - energy production - economic growth - human development
- Marzec Robert, Wrześniewski Jerzy
Import węgla kamiennego do Polski w latach 2004 - 2007 i jego znaczenie dla polskiego rynku zbytu węgla kamiennego
Import of hard coal to Poland in 2004 - 2007 and its importance for home sale market of hard coal
- Mazurkiewicz Joanna
Bezpieczeństwo energetyczne Polski
Energy Security of Poland
- Nikodem Waldemar
Nowe technologie OZE w programach restrukturyzacyjnych regionów górniczych
New power engineering technologies res in restructuring programmes of mining regions
- Olkuski Tadeusz
Zawartość uranu i toru w węglach polskich i amerykańskich
The uranium and thorium content in Polish and American coals
- Ozga-Blaschke Urszula
Relacje cen węgla i koksu metalurgicznego na rynkach międzynarodowych
The relationships between prices of coking coal and metallurgical coke in the international markets
- Paszcza Henryk, Białas Magdalena
Inwestycje początkowe w górnictwie węgla kamiennego w kontekście wzmacniania bezpieczeństwa energetycznego UE
Initial investments in hard coal industry in a view of EU's energy security strengthening
- Plewa Franciszek, Mysłek Zdzisław, Strozik Grzegorz
Zastosowanie odpadów energetycznych do zestalania rumowiska skalnego
The use of power station waste for reconsolidation of cavings
- Plewa Franciszek, Popczyk Marcin
Badanie parametrów reologicznych hydromieszanin wytwarzanych na bazie odpadów energetycznych
Measurement of rheological properties of hydraulic mixtures made with use of power generation waste
- Plewa Franciszek, Pierzyna Piotr
Wykorzystanie Ubocznych Produktów Spalania do utylizacji wód kopalnianych
Application of coal combustion by-products energy industry in utilization of mine waters
- Popczyk Jan
Bezpieczeństwo energetyczne polski oczami naukowca i praktyka
Energy safety of Poland in the eyes of scientist and practician
- Popławski Tomasz, Dąsal Kazimierz
Problematyka programowania rozwoju systemu elektroenergetycznego w Polsce
The issues concerning programming the development of electric power system in Poland
- Rusak Helena
Model macierzowy zrównoważonej energetyki lokalnej uwzględniający niepewności danych wejściowych
The I-O model of the sustainable local energy system in case of the uncertainty of input data
- Rychlicki Stanisław, Siemek Jakub
Gaz ziemny w polityce energetycznej Polski i Unii Europejskie
Natural Gas in the Energy Policy of Poland and EU
- Smółka Bogusław., Lewandowski Leszek
Jednostka kogeneracji Koksowni "Przyjaźń" w Dąbrowie Górniczej
Co-generation facility at koksownia Przyjaźń in Dąbrowa Górnicza
- Sobczyk Eugeniusz J.
Zasoby węgla kamiennego w Polsce a możliwość zaspokojenia potrzeb krajowej energetyki
Hard coal reserves in Poland vs. the possibility of fulfilling needs of power industry
- Soliński Ireneusz, Soliński Bartosz, Solińska Mieczysława
Rola i znaczenie energetyki wiatrowej w sektorze energetyki odnawialnej
Role of wind energy in the renewable energy sector
- Sowiński Janusz
Analiza kosztów wytwarzania energii elektrycznej w elektrowniach jądrowych
Analysis of electricity production costs in the nuclear power plants
- Stala-Szlugaj Katarzyna
Żegluga śródlądowa jako jedna z form transportu węgla w Europie
The Inland waterways as a kind of coal transport in Europe
- Suwała Wojciech
Perspektywy technologii węglowych w energetyce w warunkach ograniczenia emisji dwutlenku węgla
Prospects of coal based power in the carbon emissions limiting system
- Taczanowski Stefan
Symbioza węgla z energią jądrową dla produkcji paliw płynnych
Coal-nuclear Symbiosis for Production of Liquid Fuels
- Taras Mirosław, Bernaciak Waldemar, Kozek Bolesław
Perspektywy podaży oraz prognozowana jakość węgla do celów energetycznych w planach rozwoju Lubelskiego Węgla
"Bogdanka" SA
Perspectives supply and forecast of coal quality for energy purposes in the development plans of Lubelski Węgiel
"Bogdanka" S.A.
- Warmuziński Krzysztof, Jaschik Manfred, Tańczyk Marek, Janusz-Cygan Aleksandra
Hybrydowe układy do rozdziału mieszanin wodoru i dwutlenku węgla. Zastosowanie uproszczonych modeli matematycznych do obliczeń membranowego procesu separacji
Hybrid hydrogen - carbon dioxide separation systems. simplified mathematical models for calculating membrane separations
- Warzecha Andrzej, Nocuń-Bąk Małgorzata, Gałeczka Gerard
Koksownictwo polskie na tle światowego przemysłu koksowniczego
Polish coke making in light of international coke industry
- Zaporowski Bolesław, Szczerbowski Radosław, Wróblewski Robert
Analiza efektywności ekonomicznej rozproszonych źródeł skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła opalanych gazem ziemnym oraz biomasą
Economic Effectiveness Analysis of Distributed Combined Heat and Power Plants Fired With Natural Gas and Biomass
- Zaporowski Bolesław
Analiza kosztów wytwarzania energii elektrycznej
Electricity Generation Cost Analysis
Streszczenia referatów
- Bednarczyk Jerzy
Perspektywiczne scenariusze rozwoju wydobycia i przetwarzania węgla
brunatnego na energię elektryczną
SŁOWA KLUCZOWE: górnictwo odkrywkowe, energetyka
Przedstawiono wystarczalność zasobów węgla brunatnego w złożach
eksploatowanych w zagłębiach czynnych dla produkcji energii
elektrycznej w elektrowniach, które w nich funkcjonują. Wskazano
na możliwości zwiększenia tych zasobów przez podjęcie
eksploatacji złóż satelitarnych, zalegających w tych zagłębiach
i mocy wytwórczych elektrowni. Zestawiono parametry głównych złóż
dla perspektyw rozwojowych przemysłu węgla brunatnego.
Przedstawiono ocenę ekonomiczną udostępnienia największych złóż
węgla brunatnego Legnicy i Gubina w nawiązaniu do występujących
warunków geologiczno - górniczych i opracowanych scenariuszy
technologicznych. Podano przewidywaną cenę wytwarzania energii
elektrycznej z węgla brunatnego ze złoża Legnica i Gubin w
elektrowniach konwencjonalnej i spalaniu węgla w tlenie.
Prospective Scenarios of Brown Coal Mining and Processing into
Energy
KEY WORDS: opencast mining, energetics
Sufficiency of brown coal reserves in deposits mined in active brown
coal basins for energy production in working power plants has been
presented. Possibility of enlarging these reserves by undertaking
mining of satellite beds in these basins and enlarging productive
capacity in power plants has been shown. Parameters of main brown
coal beds for development prospects of brown coal industry have been
presented. Economic assessment of opening out of largest brown coal
deposits Legnica and Gubin referring to geological-mining conditions
and elaborated Technological Scenarios has been shown. Expected
price of energy production with brown coal from Legnica and Gubin
deposits in conventional and oxyfuel power plants.
- Blaschke Wiesław, Blaschke Stanisław, Aleksa Henryk,
Wierzchowski Krzysztof
Analiza wpływu dokładności wzbogacania (imperfekcja) na wartość
produkcji węgla energetycznego
SŁOWA KLUCZOWE: wzbogacanie węgla, dokładność rozdziału,
parametry jakościowe, ceny zbytu, efekty ekonomiczne wzbogacania
Dokładność wzbogacania miałów węgla kamiennego wpływa na
zmianę wychodu koncentratu i jego parametrów jakościowych, W
oparciu o wskaźnik dokładności - imperfekcję obliczono
przewidywane rezultaty wzbogacania węgla z trzech kopalń. Przyjęto
osiem wartości imperfekcji oraz osiem gęstości rozdziału węgla
na koncentrat i odpady. Dla dwóch gęstości wyznaczono
prognozowane wychody koncentratu oraz wartość opałową, zawartość
popiołu i siarki. Na podstawie stosowanego w Kompanii Węglowej SA
cennika odczytano ceny zbytu koncentratów oraz obliczono wartość
produkcji. Wykazano, że przy wzbogacaniu jednej tony węgla
surowego różnice w wartości produkcji wynoszą od kilkudziesięciu
groszy do kilkunastu złotych. Różnice te mają wpływ na efekty
ekonomiczne kopalń węgla kamiennego.
Analysis of influence of cleaning accuracy (imperfection) on value
of power coal production
KEY WORDS: coal cleaning, separation accuracy, quality parameters,
sale prices, economic effects of cleaning
Accuracy of hard coal smalls cleaning affects on the change of
concentrate yield and its quality parameters. Using accuracy
indicator (imperfection) prognoses of coal cleaning for three mines
were calculated. Eight values of imperfection and eight values of
coal separation density were used. For two values of separation
density the prognosed: yields, lower heating values and ash and
sulphur contents for concentrate were estimated. The concentrate
sale prices and production values were calculated on the basis of
price list used in Kompania Węglowa SA. It has been shown, that
while cleaning one ton of raw coal, differences in production values
vary from fraction of 1 PLN up to several PLN. These differences
impact economic results of hard coal mines.
- Chwaszczewski Stefan
Czy dostępność paliwa jądrowego może być barierą dla przyszłego
rozwoju energetyki jądrowej?
SŁOWA KLUCZOWE: paliwo jądrowe, uran, tor, reaktor jądrowy
W pracy przedstawiono analizy zasobów paliw jądrowych - w szczególności
uranu - wykorzystywanych w jądrowych reaktorach energetycznych.
Wykazano, że negatywne oceny dostępności w przyszłości paliw jądrowych,
wynikały z porównania obecnie ekonomicznie uzasadnionych kosztami
wydobycia zasobów uranu, z obecnym lub perspektywicznym
zapotrzebowaniem na ten surowiec. Mała czułość kosztów
wytwarzania energii elektrycznej w elektrowniach jądrowych
uzasadnia wzrost akceptowalnych ekonomicznie kosztów wydobycia
uranu ze środowiska, prowadzące do znacznie zwiększonych zasobów
uranu.
Przedstawiono również perspektywiczne technologie wykorzystania
jako materiałów paliwotwórczych nierozszczepialnego izotopu U238
i toru. Wykorzystanie tych materiałów znacząco zwiększa zasoby
dostępnych paliw jądrowych
The accessibility of the nuclear fuel can be a barrier for use of
the nuclear power in future?
KEY WORDS: nuclear fuel, uranium, thorium, nuclear reactor
The analysis of nuclear fuels resources - in particularly of the
uranium - used in nuclear energy-reactors were presented. It is
shown that negative estimations of uranium accessibility on nuclear
power expansion in future was based on the comparison of present
production cost determined reserve with present or future demand of
this fuel. The small tenderness of costs of the electricity
generation in NPP on natural uranium costs will accept higher cost
of uranium production leading to considerable enlarged uranium
resources.
The perspective technologies of use nonfissionable materials as U230
and thorium in nuclear power generation were presented. The use of
such breeding materials significantly enlarges of nuclear fuel
resources.
- Dąsal Kazimierz, Popławski Tomasz
Problemy związane z prognozowaniem zużycia energii elektrycznej w
Polsce
SŁOWA KLUCZOWE: krótkoterminowe i długoterminowe prognozowanie w
elektroenergetyce, szeregi czasowe, model prognostyczny.
Mówiąc o prognozowaniu zużycia energii elektrycznej można rozważać
ten problem w różnych kategoriach. W podziale czasowym będą to
najczęściej prognozy krótko, średnio i długookresowe. Chociaż
podkreślić należy wyraźnie względność tego podziału.
Horyzont roczny dla potrzeb Giełdy będzie prognozą długoterminową,
dla innego odbiorcy - krótkookresową. Można wyróżnić prognozy
w podziale strukturalnym, napięciowym, taryfowym, terytorialnym czy
też w węzłach sieci na różnych poziomach napięć [2],[6]. Każdy
z tych podziałów ma swoją specyfikę, wymaga różnych modeli, różnych
danych wejściowych, różnić może się oceną dokładności
prognoz, odmienne na ogół są też cele prognoz krótkoterminowych
i długoterminowych. Znajomość prognoz długoterminowych jest
niezbędna głównie dla celów racjonalnego prowadzenia
eksploatacji systemu elektroenergetycznego, a także do planowania
jego rozwoju. W artykule skoncentrowano się na jeszcze jednym, ważnym
aspekcie modelowania w ogóle, a w szczególności energii
elektrycznej. Chodzi tu o podjęcie decyzji: modelować z
wykorzystaniem jedynie procesu, czyli szeregu czasowego, czy tez
budować model przyczynowo - skutkowy.
Problems related to forecasting of electric energy consumption in
Poland
KEY WORDS: short- and long term forecasting in electric power
engineering, time series, forecasting model
Talking about forecasting of electric energy consumption we shall
consider the issue in different categories. In terms of forecasting
period, the short-term, medium-term and long-term forecasts can be
distinguished. The forecasts may be classified in the terms of
structure, voltage, tariff, area or in the nodes of the network for
different voltage levels [2,6]. Each of these specifications has its
own peculiarities, requires different models, different input data,
the accuracy assessment may be different as well as the aims of the
short-term and long-term forecasts. The knowledge of long-term
forecasts is necessary for reasonable use of resources in the
electric power engineering system as well as for planning of its
development. In the paper the attention was focused on another
important aspect of modeling, in particular modeling of electric
energy consumption. The decision to be taken is: to model using the
process data only, i.e. time series, or to develop an econometric
model.
- Dreszer Krzysztof, Więcław-Solny Lucyna
Obniżenie emisji CO2 z sektora energetycznego - możliwe ścieżki
wyboru technologii
SŁOWA KLUCZOWE: emisja CO2, usuwanie CO2, CCS - Carbon Capture and
Storage, monoetanoloamina-MEA
W aspekcie obecnej polityki UE w zakresie obniżenia emisji gazów
cieplarnianych, w tym głównie ditlenku węgla, znajomość dostępnych
dla tego celu metod/technologii wydaje się być tematem bardzo ważnym,
szczególnie dla polskiej energetyki opartej na węglu. W artykule
dokonano analizy dostępnych technologii usuwania CO2 ze strumieni
gazowych, ze szczególnym uwzględnieniem gazów spalinowych z
elektrowni. Dokonano charakterystyki tych metod, oraz dokonano głębszej
analizy technologii usuwania CO2 (tzw post-combustion) opartych na
myciu aminowym. Przedstawiono możliwe problemy związane z
dostosowaniem instalacji wydzielania ditlenku węgla ze spalin - CCS
do istniejących obiektów elektroenergetycznych, wynikające głównie
z zapotrzebowania instalacji na media energetyczne konieczne dla
prowadzenia ciągłej pracy w cyklu absorpcji i desorpcji
wydzielanego CO2.
Reduction of CO2 emission in energy sector- feasible technology
selection
KEYWORDS: CO2 emission, CO2 removal, CCS - (Carbon Capture and
Storage), monoethanolamine-MEA
Monitoring of greenhouse gases is the most challenging environmental
issue facing the world today. Capture and sequestration of CO2 from
fossil fuel power plants is gaining widespread interest as a
potential method of greenhouse gas emission monitoring. A wide range
of technologies currently exist for separation and capture of CO2
from gas streams; the problem is that they have not been designed
for power-plant-scale operations. The review covers the options of
CO2 separation from gas streams based on different physical and
chemical processes including absorption, adsorption, membranes and
cryogenics. This paper focused on wet scrubbing technology - in
which chemical solvent reacts with CO2 to remove it from flue gas.
Chemical absorption for CO2 separation currently represents the most
"commercially ready" approach. To date all commercial CO2
capture plants, such as those used to remove acid gases from natural
gas streams, use processes based on chemical absorption with
alkanolamines solvent - specially monoethanolamine (MEA) base
solvent. The main utilities requirement in chemical absorption
process is thermal energy (steam) and electricity. The energy
requirement is the sum of the thermal energy needed to regenerate
the solvent and electrical energy required especially by CO2
compression process. The thermal energy for regeneration of sorbent
can be achieved from steam cycle, but it lead to losses in power
production of power plant.
Overall, the status of post-combustion technology is that all of the
major components are commercially available, but often at a smaller
scale and not integrated or optimised for application at large
coal-fired power plants.
Postcombustion capture can be used in almost any power plant. In the
same manner as in conventional power plants, flue gases are cleaned
of nitrogen oxides (NOx), sulphur oxides (SOx), particles and other
substances. The component technologies need to be adapted for CCS
use, which involves up-scaling and cost reductions for capture
technologies, and the integration of CCS system and power plant
objects.
- Gatnar Kazimierz
Gospodarcze wykorzystanie metanu z pokładów węgla na przykładzie
rozwiązań Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A.
SŁOWA KLUCZOWE: metan pokładów węgla, skojarzone układy
energetyczne.
W artykule przedstawiono ogólną charakterystykę zagrożenia
metanowego w kopalniach Jastrzębskiej Spółki Węglowej. Podkreślono
rolę odmetanowania jako bardzo skutecznej metody walki z tym zagrożeniem.
Opisano sposoby i uzyskane efekty w zakresie gospodarczego
wykorzystania metanu ujętego odmetanowaniem, zwracając szczególną
uwagę na wysoką efektywność układów energetycznych: trójgeneracyjnego
w EC "Pniówek" (produkcja energii elektrycznej, ciepła i
chłodu) i kogeneracyjnego w EC "Suszec" i kop. "Borynia"
(produkcja energii elektrycznej i ciepła). Omówiono efekty
uzyskane dzięki wykorzystaniu metanu z odmetanowania kopalń JSW
S.A. w silnikach gazowych. Przedstawiono dane techniczne układów i
stopień pokrycia potrzeb kopalni z układów skojarzonych.
Commercial utilization of Coalmine Methane (CMM) on the example of
solutions developed by the Jastrzębska Coal Company (JSW) plc.
KEY WORDS: coalbed methane, cogeneration power system.
The paper outlines general characteristics of methane hazard in coal
mines operated by the Jastrzębska Coal Company. In that context,
the role of methane drainage is emphasized as a very efficient
method to fight that hazard. Employed methods and achieved results
in the field of commercial utilization of the drained methane are
described in details with particular attention to extremely high
efficiency of power systems: trigeneration system in EC "Pniówek"
(electrity, heat and cooling) and generation system in EC
"Suszec" and coalmine "Borynia" (electrity and
heat production). The paper describes results obtained from using of
methane from demethanization as a fuel for gas engines. The
technical data of those systems and rate of coverage of coalmine
demand by the cogeneration systems have been presented as well.
- Głowiak Stanisław, Śmiejek Zygmunt
Ceny paliwa węglowego przy uwzględnieniu dokładności pomiaru
zawartości popiołu
SŁOWA KLUCZOWE: górnictwo, węgiel, przeróbka mechaniczna, ceny
paliwa węglowego
W referacie w oparciu o rozwiązanie pewnych problemów techniki
wzbogacania przedstawiono nowy pogląd na sposób rozliczania
transakcji handlowych w obrocie węglem. Propozycja odmiennej od
stosowanych formuł obliczania cen paliwa jest wynikiem poznania
niektórych cech wzbogaconego węgla koksowego i energetycznego i
jest nieco innym, nowym podejściem do tematu. Jesteśmy
przyzwyczajeni, że podawane nam do wiadomości różne parametry
liczbowe traktujemy jako liczby w sposób bezbłędny określający
ten parametr. W większości przypadków istnienie błędu w tym
pomiarze nie ma dla nas istotnego znaczenia. Wynika to także z
faktu, że na ogół dokładność względna tych pomiarów jest
bardzo wysoka i w związku z tym różnica w cenie wynikająca z
uwzględnienia błędu pomiaru jest do pominięcia.
Jednakże, jeżeli jesteśmy stroną w obrocie handlowym zwracamy na
ten fakt uwagę np. żądając pewnej nadwyżki ważonego towaru, jeżeli
używana waga nie budzi naszego zaufania. W znacznie gorszej
sytuacji jesteśmy, gdy usiłujemy ocenić parametry jakościowe
kupowanego towaru np. cukru, mąki, wody, benzyny, gazu, alkoholu
itp.
W obrocie paliwem węglowym duża ilość parametrów istotna dla
odbiorcy jest naturalną cecha węgla, której nie jesteśmy w
stanie zmienić. Jednakże dwa z tych parametrów możemy kształtować
w pewnym zakresie. Są to: zawartość popiołu i wilgoci. Częściowo
dotyczy to zawartości siarki, która zwykle jest związana z
zawartością popiołu. Pierwszy z tych parametrów tj. zawartość
popiołu jest obarczony znacznym błędem względnym pomiaru.
Ponadto duża składowa szumu o wysokiej częstotliwości nakładająca
się na średnią wartość jest źródłem dodatkowego błędu
pomiaru, który będzie istniał nawet dla bezbłędnego statycznie
urządzenia pomiarowego.
W przypadku rozpoczęcia prac nad stosowaniem nowej formuły cenowej
referat należy potraktować jako uzasadnienie racji jej istnienia
oraz punkt wyjściowy opracowania istotnych szczegółów tej formuły.
Coal prices taking consideration to measurement accuracy of ash
content
KEY WORDS: mining, coal processing, coal prices
In this paper basing on problems of enrichment solved by processing
engineering a new view on method of coal commercial transactions
settlement has been presented.
A different proposal from the formulas being applicable of coal
prices calculation is based on a new approach to features of
enriched cooking and steam coal. We are accustomed to treat
different digital parameters we are provided with to be an error-
free. In most cases error existence in this measurement is not of a
great importance.
This results also from the fact that relative accuracy of this
measurements is very high and therefore price difference resulting
from taking consideration to this measurement error can be
overlooked.
However, from a commercial point of view we pay attention to this
fact, for example if we require certain surplus of weighting
material and we cannot trust indications of scale. We are in a worse
situation if we try to asses quality parameters of a product we buy
such as sugar, flour, petrol, alcohol etc.
In coal trade turnover a big amount of parameters important for
receiver is a natural feature of coal which we are unable to change.
However, we can form two of them in certain range. It is ash content
and humidity. Partially it concerns sulphur contents which is
connected with ash content. The first parameter i.e. ash content is
encumbered with significant relative error of measurement. Apart
from this a big component of noise of a high frequency superimposed
over average value of ash content is a source of additional error of
measurement which will exist even for an error- free static
measurement apparatus. In case of works commencement over a new
price formula this paper can be treated as one of points defining
and justifying its raison d'etre and guidelines for software
calculation.
- Grudziński Zbigniew
Poziom cen węgla brunatnego w odniesieniu do cen energii
elektrycznej
SŁOWA KLUCZOWE: węgiel brunatny, parametry jakościowe, ceny
bazowe
Rok 2002 był ostatnim rokiem kiedy ceny węgla brunatnego były
zatwierdzano w sposób urzędowy. Uwolnienie cen węgla brunatnego
od 2003 r. z obowiązku zatwierdzania przez Prezesa URE, stworzyło
możliwość bardziej swobodnego negocjowania poziomu ceny oraz
uwzględnienia związku między ceną a parametrami jakościowymi
pomiędzy kopalnią a elektrownią. Sytuacja poszczególnych
producentów węgla brunatnego w Polsce jest zróżnicowana co jest
to wynikiem zmian organizacyjnych i restrukturyzacyjnych w sektorze
elektroenergetycznym. W referacie przedstawiono propozycje określania
poziomu cen bazowych węgla brunatnego w porównaniu do cen energii
elektrycznej. Poziom cen bazowych węgla brunatnego powinien być
uzależniony od rynkowych cen energii elektrycznej. W referacie
przedstawiono propozycje określania poziomu cen bazowych węgla
brunatnego w porównaniu do cen energii elektrycznej oraz wyniki
symulacji poziomu cen węgla brunatnego przy zadanych poziomie cen
energii elektrycznej. Przeprowadzone symulacje potwierdzają ścisłe
powiązanie w układzie kopalnia - elektrownia. Wyniki obliczeń
wykazują, że przy ustalaniu poziomu ceny powinno się wziąć pod
uwagę możliwości obu wytwórców wytwarzających w końcowym
efekcie energię elektryczną.
Brown coal price level in relation to prices of electric energy
KEY WORDS: brown coal, quality parameters, base prices
2002 was the last year in which prices of brown coal were approved
officially. Relieving prices of hard coal, since 2003, from the
obligatory approval of the President of the Energy Regulatory Office
created grounds for free negotiations of the price level and
inclusion of the relationships between price and quality and between
coal mines and power plants. The situation of individual producers
of brown coal in Poland is varied, which results from organisational
changes and restructuring of the power generating sector. The paper
presents a proposal to determine the basis price level of brown coal
in comparison to the prices of electric energy. The level of base
prices of brown coal should depend on the market prices of electric
energy. The proposals to determine the level of brown coal base
prices as compared to the prices of electric energy and the results
of simulations of brown coal prices at the given electric energy
prices have been also included. Simulations carried out acknowledge
the close relation in the mine - power plant system. According to
the calculation results, while determining the price level, the
possibilities of both producers generating electric energy should be
taken into consideration.
- Gulczyński Dariusz
Efektywność energetyczna świata i Polski
SŁOWA KLUCZOWE: Audyty energetyczne, Efektywność energetyczna,
energochłonność, Energy Efficiency Obligations, ESCO,
etykietowanie energetyczne, programy efektywności energetycznej, Światowa
Rada Energetyczna, zielone podatki
Wprowadzanie zagadnienia efektywności energetycznej do polityki
gospodarczej państwa jest ważnym problemem, szczególnie w
sytuacji coraz bardziej intensywnego wzrostu zapotrzebowania na
energię elektryczną. Efektywność energetyczna stała się jednym
z najważniejszych elementów polityki energetycznej w wielu
krajach.
W artykule przedstawiono trendy efektywności energetycznej w niektórych
sektorach gospodarek świata i Polski. Do celu tego wykorzystano i
przeanalizowano rezultaty programów zbudowanych przy pomocy
stosowanej w Światowej Radzie Energetycznej (której autor jest członkiem)
metodologii Foresight'u efektywności energetycznej. Obecnie Polski
Komitet Światowej Rady Energetycznej bierze udział w kolejnych
etapach, podobnych jak w przeszłości procedur badawczych. Rozprawa
zawiera krótki opis i ocenę efektywności energetycznej wybranych
krajów, wykorzystując pięć elementów efektywności
energetycznej. W podsumowaniu zostały przedstawione wnioski wynikające
z zastosowania odpowiednich środków wymieniając ich wady i
zalety. Autor identyfikuje najbardziej efektywne środki efektywności
energetycznej i prezentuje uwagi do problemu skutecznej realizacji
celów polityki energetycznej w zakresie efektywności
energetycznej.
Energy efficiency of the world and Poland - comments on the problem
KEY WORDS:Energy audits, energy efficiency, Energy Efficiency
Obligations, energy efficiency programmes, energy intensity, energy
labeling, ESCO's, green taxes, World Energy Council
Energy efficiency is one of the most important levers determining
the economic development of all countries. It is clear that the
growth in global demand for energy has played a key role in causing
prices to rise dramatically. Introduction the Energy efficiency
problem to the economic policy is the challenge we have to face.
The article is aiming to describe and evaluate energy efficiency
trends and policies at chosen economy sectors of the world as well
as Poland. In order to that World Energy Council programmes results
(based on Foresight energy efficiency methodology) has been analysed
and quoted. World Energy Council Polish Member Committee is
currently a participant of similar research procedures. The paper
focuses a special attention on five energy efficiency policy
measures: mandatory energy audits, ESCO's, packages of measures,
incentives programmes and energy efficiency obligations. The author
gives the suggestions how to help remove barriers to energy
efficiency improvements and increase the transparency of policy and
measures between countries.
- Jaworski Wojciech, Maciejewska Jadwiga
Przyszłość energetyczna Polski - ale z jakich paliw?
SŁOWA KLUCZOWE: wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła,
struktura paliw, ograniczenie emisji SO2, NO2, CO2, system
bilansowania emisji, pakiet klimatyczno-energetyczny, dyrektywa o
emisjach przemysłowych, rejestr uwalniania i transferu
zanieczyszczeń
Przed polską energetyką stoją wielkie wyzwania. Ze względu na duże
wymagania ochrony środowiska, w ciągu najbliższych 10-15 lat muszą
zostać zmodernizowane lub wymienione prawie wszystkie źródła
wytwarzania energii elektrycznej i ciepła sieciowego. Pociągnie to
nieuchronnie za sobą zmianę struktury wykorzystywanych paliw i
przede wszystkim ograniczenie "monopolu węglowego". W
artykule pokazano aktualną sytuację źródeł wytwarzania w
zakresie emisji SO2, NO2 oraz CO2 - zanieczyszczeń co do których
oczekuje się największych redukcji. Na tym tle pokazano proponowaną
prawnie ścieżkę osiągnięcia bardzo niskich krajowych limitów
emisji SO2 i NO2, jakie wynikają z zapisów Traktatu o Przystąpieniu
Polski do Wspólnot Europejskich oraz projektu unijnej dyrektywy o
emisjach przemysłowych. Na te wymagania nakładają się planowane
duże ograniczenia w emisji CO2 oraz wprowadzenie od roku 2013 odstąpienia
od przyznawania darmowych uprawnień do emisji na rzecz konieczności
ich zakupu na organizowanych aukcjach. To wymusi zmiany w strategii
poszczególnych firm energetycznych i będzie musiało znaleźć
odzwierciedlenie w przygotowywanej polityce energetycznej państwa
do roku 2030. Zasygnalizowano także nowe wymagania wynikające z
wdrażanego obecnie w krajach Wspólnoty rejestru uwalniania i
transferu zanieczyszczeń PRTR.
The energy future of Poland - but from what fuels?
KEY WORDS: energy and heat production, fuel structure, SO2, NO2, CO2
emission reductions, emission balance system, climate and energy
package, directive on industrial emissions, PRTR system
There are enormous challenges in front of the Polish energy sector.
During 10-15 coming years, almost all electric power and heat
sources must be improved or changed due to the strict environmental
protection requirements. Therefore, the consequence would be the
change in the structure of used fuels and above all limitation of
"carbon monopoly". Furthermore, the document shows the
current situation of sources in terms of the SO2, NO2 and CO2
emissions - the pollutions which are expected to have the highest
reductions. The paper shows the legal way how to achieve very low
SO2 and NO2 emission limits on the national level that result from
the Treaty of Accession to the European Union and the proposal for
the EU Directive on industrial emissions. Those requirements are
introduced at the same time as restrictions planned for CO2 emission,
as well as plans to forgo free of charge allowances and implement
instead their purchase at the organized auctions from 2013 onwards.
This will force the changes in the energy sector strategies and will
have to be reflected in the Polish Energy Policy by 2030. Moreover,
new requirements resulting from the Pollutant Release and Transfer
Register (PRTR), that is being implemented presently in the European
Union, have been signalized as well.
- Jurdziak Leszek, Wiktorowicz Justyna
Wpływ niepewności dotyczącej nałożonych restrykcji na emisję
CO2 na opłacalność produkcji prądu elektrycznego z węgla
brunatnego
SŁOWA KLUCZOWE: bilateralny monopol, optymalizacja
Lerchsa-Grossmanna, analiza ryzyka, metoda scenariuszy, symulacja
Monte Carlo, integracja pionowa.
Na bazie modelu bilateralnego monopolu kopalni węgla brunatnego i
elektrowni oraz 11 wyrobisk docelowych wygenerowanych w procesie
optymalizacji Lerchsa-Grossmanna dla złoża "Legnica"
przeprowadzono badanie wpływ niepewnych parametrów na opłacalność
produkcji energii elektrycznej z węgla brunatnego. Analizę ryzyka
przeprowadzono metodą scenariuszy oraz symulacji Monte Carlo biorąc
pod uwagę m.in. wpływ ceny i ilości pozwoleń na emisję CO2
koniecznych do zakupu na niezdyskontowany zysk całego układu i
jego części. W artykule omówiono wyniki symulacji wskazując na
sprzeczność interesów kopalni i elektrowni (maksymalizację ich
zysku przy eksploatacji różnych wyrobisk) oraz korzyści z ich
integracji pionowej w postaci redukcji ryzyka i opłacalnej
eksploatacji większych wyrobisk. Wykazano, że spodziewana
korelacja cen energii i cen pozwoleń na emisję redukuje ryzyko
poniesienia straty przy eksploatacji złoża "Legnica".
Influence of the uncertainty concerning forced restrictions on
emission CO2 to the profitability of the production of the electric
energy from lignite
KEY WORDS: the bilateral monopoly, Lerchs-Grossmann pit optimisation,
risk analysis, scenario analysis, Monte Carlo simulationo, vertical
integration.
Based on the bilateral monopoly model of a lignite mine & a
power plant and 11 nested pits generated during Lerchs-Grossmann pit
optimisation for the "Legnica" deposit the influence of
uncertain parameters on the profitability of the production of
electricity from lignite has been analyzed. The risk analysis was
carried out with scenario analyses and Monte Carlo simulations
taking into consideration the influence of the price and the amount
of permits on emission of CO2 necessary for the purchase to the
nondiscounted profits of the entire system and its parts. In the
paper simulation results have been discussed showing the conflict of
interests between both sides (maximization of their profits for
different pits) and benefits from their vertical integration in the
form of the reduction in the risk and the profitable exploitation of
bigger ultimate pits. It has been shown that expected correlation of
prices of energy and prices of permits for emission reduces risk of
losses at the excavation the " Legnica " deposit.
- Jurdziak Leszek
Korzyści z integracji pionowej kopalń węgla brunatnego i
elektrowni
SŁOWA KLUCZOWE: bilateralny monopol, optymalizacja
Lerchsa-Grossmanna, wykorzystanie zasobów, gra o sumie zerowej, gra
o sumie niezerowej, ryzyko operacyjne, zintegrowane zarządzanie
ryzykiem
Możliwość optymalizacji wspólnych działań kopalni węgla
brunatnego i elektrowni poprzez wybór wyrobiska docelowego
maksymalizującego łączny zysk jest zagrożona sprzecznością
interesów obu stron bilateralnego monopolu, istniejącą asymetrią
informacji oraz ich oportunizmem. Integracja pionowa niweluje to
zagrożenie przynosząc wiele innych pozytywnych efektów w postaci
likwidacji problemu nakładania podwójnych marż oraz redukcji
ryzyka operacyjnego poprzez zintegrowane zarządzanie ryzykiem w
grupach energetycznych. Istotną sprawą dla inwestorów decydujących
o budowie nowych kopalń i elektrowni oraz instytucji finansowych
obsługujących takie projekty jest przede wszystkim redukcja ryzyka
poniesienia straty przez zintegrowanego producenta w stosunku do
ryzyka kopalni i elektrowni działających osobno. Dzięki
integracji zmniejsza się też ryzyko przy eksploatacji większych
wyrobisk, co zapewnia lepsze wykorzystanie zasobów. Dzięki temu
integracja pionowa nie stwarza zagrożenia dla odbiorców energii,
gdyż wyrobisko docelowe optymalne dla zintegrowanego producenta będzie
większe niż optymalne tylko dla kopalni
Benefits of vertical integration of lignite mines and power plants
KEY WORDS: bilateral monopoly, Lerchs-Grossmann optimisation,
resources utilization, zero-sum game, non-zero sum game, operational
risk, integrated risk management, double marginalization
Possibility of optimisation of joint activity of a lignite mine and
a power plant through selection of the ultimate pit maximising joint
profits is threaten by conflict of interests of both sides of
bilateral monopoly, existing asymmetry of information and
opportunism of both sides. Vertical integration eliminates this
threat bringing many different positive effects in form of
liquidation of double marginalization problem and reduction of
operational risk through integrated risk management within energy
producers groups. Essential matter for investors deciding about new
mines and power stations erection and financial institutions
supporting such projects is first of all reduction of risk of
carrying loss by integrated producer in relationship to such risk of
the mine or the power station considered as separate entities.
Thanks to integration also risk of excavation of big ultimate pits
is also reduced, what assures better utilization of lignite
resources. Thanks to it vertical integration does not create any
threat for electric energy recipients, because the ultimate pit
optimal for the integrated producer is bigger than optimal only for
the mine.
- Kasztelewicz Zbigniew
Zasoby węgla brunatnego w Polsce i perspektywy ich wykorzystania
SŁOWA KLUCZOWE: złoża węgla brunatnego, energetyka, kopalnie
odkrywkowe, produkcja energii elektrycznej
Węgiel brunatny jest obok węgla kamiennego podstawowym surowcem
energetycznym do produkcji energii elektrycznej w Polsce. Pochodzi z
niego około 35% najtańszej energii elektrycznej. Obecnie energia z
węgla brunatnego jest o około 25 % tańsza niż energia
elektryczna z węgla kamiennego i o ponad połowę od energii
elektrycznej z gazu czy energetyki wiatrowej. Dlatego węgiel
brunatny powinien mieć w przyszłości podstawowe znaczenie w
zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego kraju. Bezpieczeństwo
energetyczne Polski wymaga dywersyfikacji źródeł zaopatrzenia w
energię. Rozwój polskiej energetyki winien opierać się w
pierwszym rzędzie na krajowych surowcach energetycznych tj. na węglu
brunatnym i węglu kamiennym. Było dużym błędem gospodarczym nie
w pełni wykorzystać "polskie złoto"- węgiel, a opierać
rozwój energetyki na surowcach importowanych. Wykorzystanie
rodzimych surowców energetycznych w okresie kilkudziesięciu lat
daje także, co nie jest bez znaczenia, zatrudnienie dla wielu
dziesiątków tysięcy ludzi w sektorze górniczym, energetycznym i
w sektorach współpracujących.
Lignite deposits in Poland and perspectives of their utilization
KEY WORDS: lignite deposits, power industry, open-pit mines,
electricity production
Lignite with hard coal is the basic energetic resources to
production of electricity in Poland. The share in whole electricity
production in Poland is about 35% and this is the cheapest
electricity. Currently the electricity from lignite is 25% cheaper
than electricity from hard coal and the price of electricity is half
cheaper than electricity from natural gas or wind power. These
arguments should be the most importance in the future to provide
energy safety. The polish energy policy needs diversification of
energy sources. The development of polish power industry should base
mainly on indigenous energy resources: lignite and hard coal. It
will be a big mistake not utilize a "polish gold" - coal,
and base on imported sources. The utilization of indigenous energy
resources in the future gives also a works for many thousands of
people in mining sector, power industry and cooperative sectors.
- Klojzy-Karczmarczyk Beata, Mazurek Janusz
Badania rtęci w wybranych złożach ropy naftowej regionu
karpackiego
SŁOWA KLUCZOWE: region karpacki, złoża ropy naftowej, rtęć w
ropie, spalanie paliw, emisja zanieczyszczeń
Występowanie rtęci w złożach węglowodorów, takich jak złoża
ropy naftowej i gazu ziemnego, jest zjawiskiem powszechnie znanym.
Zawartość rtęci w ropie naftowej pochodzącej z różnych złóż
światowych wynosi, od wartości zbliżonych do zera do ponad 20 ppm.
Rtęć występująca wraz z innymi domieszkami w ropie naftowej,
stanowi jeden z najbardziej niekorzystnych czynników, obniżających
jej jakość i jednocześnie wpływających na zanieczyszczenie środowiska.
Rtęć związana w środowisku glebowym pochodzi, w znacznym
stopniu, z przemysłowych ognisk zanieczyszczeń, wśród których
dominują między innymi procesy spalania różnego rodzaju paliw
konwencjonalnych, będących produktami destylacji ropy naftowej. W
paliwach tych stwierdza się często podwyższony poziom rtęci. Wpływ
spalania paliw ciekłych na podwyższenie zawartości rtęci w
glebie, stwierdzono między innymi w wyniku badań próbek gruntów
pobranych z bezpośredniego otoczenia drogowych szlaków
komunikacyjnych.
W pracy przedstawiono wyniki badań zanieczyszczenia rtęcią ropy
naftowej, pochodzącej z kilku polskich złóż, eksploatowanych w
regionie karpackim. Do badań wytypowano próbki ropy naftowej
pochodzące ze złóż: Brzegi, Grabownica Wieś, Harklowa, Krościenko,
Wola Jasienicka. Są to złoża ropy o różnej wydajności ale zbliżone
genetycznie. Wyniki badań potwierdziły, że rtęć występuje w
ropie naftowej w zróżnicowanych ilościach i często w próbkach
pochodzących z podobnych genetycznie złóż. Zawartości rtęci w
ropie mogą różnic się nawet o kilka rzędów wielkości. W żadnej
z badanych próbek nie stwierdzono jednak ilości rtęci przekraczających
0,1 ppm. Może to oznaczać, że karpackie złoża ropy naftowej
charakteryzują się względnie niską zawartością rtęci.
Research on mercury content in selected petroleum deposits of
Carpathian region (Poland)
KEY WORDS: Carpathian region (Poland), petroleum deposits, mercury
content in petroleum, fuel combustion, emission of pollutants
The occurrence of mercury in hydrocarbon deposits such as petroleum
and natural gas deposits is a well known phenomenon. Mercury content
in petroleum from diverse deposits worldwide varies from around 0 to
over 20 ppm. Mercury with other additions which occur in petroleum
is one of the most unfavourable factors which decrease its quality
and contaminate the environment. Mercury trapped in soil mostly
originates from industrial pollution and predominantly combustion
processes of conventional fuels which are the products of petroleum
distillation. Such fuels frequently have a higher mercury content.
The impact of liquid fuel combustion on an elevated concentration of
mercury in soil was determined based on studies of soil samples
collected in an immediate vicinity of road transportation routes.
This paper shows the results of studies on mercury contamination in
petroleum from several Polish deposits in the Polish Carpathian
mountains. Samples of petroleum from the following locations were
collected: Brzegi Dolne, Grabownica, Harklowa, Krościenko, Wola
Jasienicka. The efficiency of these deposits varies but they are
genetically related. Study results confirmed that mercury occurs in
petroleum deposits in diverse quantities and frequently samples from
genetically related deposits displayed mercury content which
differed up to several times. However, in none of the studied
samples did mercury exceed 0.1 ppm. This may imply that the
Carpathian petroleum deposits contain a relatively low amount of
mercury.
- Klojzy-Karczmarczyk Beata
Jakość wód podziemnych wybranych pięter makroregionu środkowopolskiego
w aspekcie ich wykorzystania w systemach z pompą ciepła
SŁOWA KLUCZOWE: wody podziemne, parametry fizykochemiczne wód,
systemy grzewcze z pompą ciepła, układ woda/woda
Atrakcyjnym źródłem wykorzystywanym w systemach pracy pomp ciepła,
jako nośnik energii jest woda podziemna. Ważnym aspektem
wykorzystania wody podziemnej jest jej skład fizykochemiczny, który
zapewnia bezpieczną i prawidłową eksploatację systemu. Jeżeli
parametry jakości wody znacznie odbiegają od dopuszczalnych,
istotne znaczenie, ma zastosowanie po stronie dolnego źródła
przed pompą ciepła, wymiennika pośredniego. W prezentowanej pracy
przedstawiono wyniki badań laboratoryjnych parametrów
fizykochemicznych dla wód pobranych z różnych poziomów wodonośnych
(trias, jura, kreda oraz z utworów wieku plejstocen - holocen)
makroregionu środkowopolskiego. Wody te wykazują różnorodną
mineralizację oraz zdecydowanie zróżnicowany skład
fizykochemiczny.
Generalnie można uznać, że analizowane wody triasowe
charakteryzują się wysoką zawartością siarczanów i podwyższoną
mineralizacją i pod względem tych parametrów przekraczają wartości
dopuszczalne dla wód, zgodnie z wytycznymi producenta pomp ciepła.
Również wody jurajskie wykazują zdecydowane przekroczenie wartości
dopuszczalnych w odniesieniu do siarczanów i żelaza. Analizowane
wody kredowe charakteryzują się generalnie dobrą jakością i nie
przekraczają wartości granicznych. Wody czwartorzędowe
charakteryzują się natomiast największą zmiennością, a ich
mineralizacja kształtuje się na poziomie od wartości niskiej do
podwyższonej. W trakcie obniżania temperatury nie obserwuje się
zdecydowanych zmian parametrów fizykochemicznych analizowanych wód
podziemnych. Niewielkie zmiany, które przyjmują charakter
powtarzalności bez względu na charakter hydrogeochemiczny,
zaczynają być widoczne przy obniżeniu temperatury do 6 oC.
W trakcie projektowania systemu grzewczego z pompą ciepła w układzie
woda/woda, istotnym elementem, jest zatem kontrola parametrów
fizykochemicznych wód, szczególnie pobranych z poziomu czwartorzędowego
o dużej zmienności. Badania prezentowane w pracy zostały
przeprowadzone dla wybranych regionów oraz pięter wodonośnych i będą
kontynuowane.
Groundwater quality in the selected horizons of the Central Poland
macro region from the point of view of its use in heat pump systems
KEY WORDS: groundwater, physicochemical parameters of water, heating
system with heat pumps, water/water systems
Groundwater is a good source of energy used in heat pumps. The
physicochemical composition of groundwaters is an important aspect,
which ensures safe and proper use of such systems. If the parameters
of water quality substantially diverge from the permissible levels,
it is essential to use an intermediate exchanger near the lower
source and before a heat pump. This paper presents lab tests results
of physicochemical parameters of water from various water bearing
horizons (from the Triassic, Jurassic and Cretaceous periods and
from deposits from the Pleistocene and Holocene periods) in the
Central Poland Macro Region. Water shows various mineralization
levels and physicochemical composition.
Generally speaking it may be accepted that groundwater from the
Triassic deposits is characterised by high content of sulphates and
increased mineralization levels, which exceed the permissible water
standards defined by heat pump producers. The amount of sulphates
and Fe total also exceeds the standards in case of water from the
Jurassic deposits. The analysed water from the Cretaceous deposits
has generally good quality and does not exceed these standards.
Water from the Quaternary deposits is most variable from low to
increased mineralization. No decisive changes in physicochemical
parameters of the analysed subterranean water have been observed
during depression of temperatures. Small changes of parameters in
repeatable, character regardless of hydrogeochemical features, have
been observed when the temperature was decreased to 6oC.
When heating system with a water/water heat pump is designed, a
monitoring of physicochemical parameters is crucial, especially in
case of water samples from the Quaternary deposits where they
fluctuate. The research presented in this paper was conducted in
selected regions and water bearing horizons and will be continued.
- Kobyłecki Rafał, Bis Zbigniew
Węglowe ogniwo paliwowe - wysokosprawne źródło czystej energii
elektrycznej
SŁOWA KLUCZOWE: ogniwa paliwowe, węgiel, biomasa, biocarbon
W pracy przedstawiono wyniki wstępnych badań warunków pracy
prototypowego ogniwa paliwowego zasilanego biocarbonem uzyskanym w
wyniku termicznej waloryzacji biomasy. Badaniu poddano biocarbon o różnym
stopniu uwęglenia oraz granulacji. W oparciu o uzyskane w trakcie
badań charakterystyki prądowo-napięciowe można stwierdzić, że
pracujące ogniwo generuje stabilne napięcie >1V, przy natężeniu
prądu płynącego w obwodzie około 30mA.
Carbon fuel cell - an efficient and environmental-friendly
electricity source
KEY WORDS: fuel cells, coal, biomass, biocarbon
The preliminary results of the operation of a prototype biocarbon
fuel cell are presented in this paper. The biocarbon for the fuel
cell is produced from biomass via its autothermal upgrading process.
The effect of two biocarbon parameters, i.e. its carbon content and
granulation are discussed. It is demonstrated that the fuel cell can
be operated in a steady-state generating voltage of over 1V and the
electric current of roughly 30mA.
- Krowiak Andrzej
Wyznaczanie zmiennych kluczowych, zewnętrznych oraz zmiennych
regulujących i pomocniczych w grupie danych ekonomicznych opisujących
przedsiębiorstwa branży górnictwa i kopalnictwa w latach 1998 -
2006
SŁOWA KLUCZOWE: ekonomia - gospodarka - systemy ekspertowe -
badanie - metoda
W artykule przedstawiono metodę analizy siły oddziaływania
poszczególnych zmiennych opisujących obiekt z wydzieleniem:
zmiennych kluczowych o największej sile oddziaływania, zmiennych
zewnętrznych o najmniejszej sile oddziaływania oraz zmiennych
regulujących i pomocniczych posiadających pośredni wpływ na
obiekt. Obiektem, w rozumieniu przedstawionej metody może być
rozbudowany układ techniczny czy technologiczny, społeczny,
organizacyjny (np. przedsiębiorstwo), branża czy gospodarka danego
kraju opisany wieloma zmiennymi. W analizowanym w artykule obiektem
były przedsiębiorstwa z branży górnictwa i kopalnictwa. Metodę
zilustrowano analizą 13 zmiennych ekonomicznych z lat 1998 - 2006
opisujących tę branżę. W metodzie zastosowano analizę korelacji
zerowego i wyższych rzędów. Wyznaczenie zmiennych kluczowych jest
szczególnie ważne dla celów zarządzania, gdyż mają one największy
wpływ na zachowania całego obiektu. Dla analizowanego przypadku
zmienną kluczową o najwyższej sile oddziaływania na inne była
wartość środków trwałych, czyli realna wartość majątku
posiadanego przez przedsiębiorstwa tej branży.
Determination of key and external variables, as well as control and
auxilliary variables in the group of economic data describing mining
enterprises in the years 1998-2006
KEY WORDS: Economics - Economy - Expert systems - the examination -
the method
Paper presents a method of analysis of the influence of individual
variables describing the object. The impact of key variables is the
greatest, while external variables are of weakest influence. Control
and auxiliary variables have intermediate impact on the object. The
object - in the meaning of presented method - can be expanded
system: technical, technological, social, organizational (e.g.
enterprise), a branch or country's economy, which is described by
many variables. In presented paper, the group of mining enterprises
was the object. Method was illustrated by analysis of 13 economic
variables, describing the branch in 1998-2006. Correlation analysis
of zero order and higher order was used. Determination of key
variables is the most important to management purposes, because
their impact is the greatest for entire object behaviour. In
analysed case, the key variable was the value of capital assets, i.e.
real value of assets possessed by the enterprise.
- Kudełko Mariusz
Internalizacja kosztów zewnętrznych powodowanych przez krajowy
sektor energetyczny - analiza kosztów i korzyści
SŁOWA KLUCZOWE: analiza kosztów i korzyści, internalizacja kosztów
zewnętrznych, sektor energetyczny
W artykule zaprezentowano teoretyczne podstawy podejmowania
optymalnych decyzji z zakresu długoterminowego planowania rozwoju
sektorów energetycznych, oparte na analizie kosztów i korzyści.
Przedstawiona teoria posłużyła do przeprowadzenia analizy kosztów
i korzyści związanych z internalizacją kosztów zewnętrznych
powodowanych emisją zanieczyszczeń gazowych na etapie produkcji
energii. Wykorzystano w tym celu model służący do prognozowania
rozwoju krajowego sektora wytwarzania energii elektrycznej i ciepła
oraz szacunki kosztów zewnętrznych powodowanych emisją
zanieczyszczeń gazowych. Analizę przeprowadzono dla trzech
scenariuszy badawczych, zróżnicowanych zakresem internalizacji
kosztów zewnętrznych. Wyniki potwierdzają tezę, że im większy
jej zakres (np. poprzez wprowadzenie unijnych regulacji środowiskowych),
wymuszający poważne zmiany strukturalne w krajowym sektorze
energetycznym, tym efektywniejszy z punktu widzenia społeczeństwa
kierunek rozwoju sektora energetycznego.
The internalization of external cost produced by the Polish power
sector - the cost-benefit analysis
KEY WORDS: cost-benefit analysis, internalization of externalities,
energy sector
The paper presents theoretical issues of optimal decisions on
long-term development of energy sectors based on the cost-benefit
analysis. The theory allowed to perform the cost-benefit analysis of
internalization of externalities produced by power plants. The
partial equilibrium model of the Polish power sector development and
estimations of external costs produced by particular air emissions
were used. Three main scenarios, varied by the range of
internalization were analyzed. The results confirm that if the range
of internalization of externalities is greater (for example by the
introduction of EU environmental regulations), and consequently the
expected serious structural changes in domestic energy sector are,
than the more effective - from a social point of view - is the way
of its development.
- Kutkowski Jan, Lubryka Mieczysław, Zaniewski Krzysztof
Cykle koniunkturalne cen węgla koksowego w aspekcie planowania
strategicznego produkcji z wykorzystaniem dźwigni operacyjnej
SŁOWA KLUCZOWE: cykl koniunkturalny, dźwignia operacyjna
Przedmiotem artykułu są zagadnienia dotyczące możliwości
planowania strategicznego wielkości wydobycia kopalni, wykorzystując
analizy cyklów koniunkturalnych cen węgla koksowego. W przypadku
hossy cenowej kopalnia winna optymalizować poziom wydobycia zwłaszcza,
gdy udział kosztów stałych w koszcie całkowitym produkcji jest
wysoki, skorzysta się wówczas z dźwigni operacyjnej. W oparciu o
dostępne dane historyczne kopalni oraz prognozy popytu i podaży węgla
koksowego, podjęto próbę analizy empirycznej wykorzystania trendów
cyklów koniunkturalnych w zakresie planowania strategicznego w
skali jednego zakładu górniczego.
Economic situation of the coking coal price in aspects of strategic
planning on basis from to use degree of operational leverage
KEY WORDS: cycle economic situation, degree of operational leverage.
The article introduces the issues about the possibility of strategic
planning of mine's output amount using the analysis of economic
situation of the coal price. In case of prosperity , the mine should
optimize the level of output, especially if the constant cost's
share of production is high - it uses the operating lever. According
to the mine's historical data and the predictions of demand and
supply of coal mine, there was taken a trial of empirical analysis
of using the economic situation in aspects of strategic planning in
the scale of single mining establishment.
- Lorenz Urszula
Główni światowi eksporterzy węgla energetycznego na rynek
europejski - wybrane aspekty podaży i cen
SŁOWA KLUCZOWE: węgiel energetyczny, eksport, import, Unia
Europejska, ceny węgla
Prezentowany artykuł ma na celu przedstawienie zaistniałych w
ostatnich latach zmian w produkcji i zużyciu węgla energetycznego
w krajach Unii Europejskiej, a także w strukturze jego importu.
Zmiany te pokazano na tle danych światowych. Przedstawiono strukturę
rynku węgla energetycznego oraz mechanizm tworzenia jego rynkowych
cen. Scharakteryzowano głównych eksporterów węgla na rynki Unii
Europejskiej i poddano analizie ceny oferowanych przez nich węgli.
Main world steam coal exporters to the European market - some
aspects of supply and prices
KEY WORDS: steam coal, export, import, European Union, coal prices
Paper presents the changes in steam coal production and consumption
in the European Union countries in recent years as well as in coal
import origin. The changes are shown against the background of world
market data. Market structure and mechanisms of price formation for
steam coal are described. Description of main coal exporters to the
EU market are given together with analyses of coal prices.
- Łyp Jacek
Przestrzenne prognozy zapotrzebowania na moc i energię elektryczną
·
SŁOWA KLUCZOWE: prognozowanie, elektroenergetyka, logika rozmyta
W referacie opisano propozycję ujęcia zagadnienia modelowania rozkładu
zapotrzebowania na moc i energię elektryczną dla dużych regionów
kraju jako narzędzia składowego w zadaniach długoterminowego i
krokowego prognozowania rozkładu obciążeń węzłów zasilających.
Do modelowania użyto zasad logiki rozmytej. Koncepcja została
opisana i zilustrowana.
Forecasting of spatial demand for electric power and energy
KEY WORDS: Forecasting, Electric Power Engineering, Fuzzy Logic
The issue of modelling the spatial distribution of electric power
and energy demands in large regions of the country is the subject of
the present paper. The conception is presented as suitable for
perform long term or step-by-step load forecasts for supply nodes.
The modelling relies on fuzzy logic. The proposed methodology is
described and illustrated.
- Maciejewski Zygmunt
Sieci przesyłowe jako element bezpieczeństwa elektroenergetycznego
Polski
SŁOWA KLUCZOWE: energia elektryczna, system elektroenergetyczny,
sieci przesyłowe, bezpieczeństwo elektroenergetyczne
W pracy przedstawiono aktualny stan sieci przesyłowej krajowego
systemu elektroenergetycznego. Zwrócono uwagę na rosnącą
dysproporcję między produkcją energii elektrycznej a rozbudową
systemu przesyłowego, który jest niedoinwestowany. Na tej
podstawie oceniono stan bezpieczeństwa elektroenergetycznego i jego
wpływ na bezpieczeństwo energetyczne kraju. Zaproponowano kierunki
rozbudowy i modernizacji krajowej sieci przesyłowej dla zapewnienia
bezpieczeństwa elektroenergetycznego i rozwoju kraju.
Transmission systems as elements of security of the Polish Power
Grid
KEY WORDS: electricity, power system, network systems, security of
the power system
In the paper current state of the Polish Power System is presented.
Disproportions between production electricity and technology
development of the network system are observed. The network system
is not sufficient invested. It is estimated that security of the
power system has significant influence on energy security. There are
proposed some directions of the network system developing and
modernization in order to ensure of security of the power system and
in general development of Poland.
- Malko Jacek
Zagrożenia polskiej elektroenergetyki w strukturze UE
SŁOWA KLUCZOWE: sektor elektroenergetyczny, regulacje UE, zagrożenia,
szanse
Podstawowe dokumenty Komisji Europejskiej "Zielona Księga"
o strategii energetycznej Unii, "Europejska polityka
energetyczna" oraz pakiety: "energetyczny" ze
stycznia i "liberalizacyjny" z września 2007 r. oraz
"klimatyczny" ze stycznia 2008 formułują założenia
strategiczne wspólnoty i wytyczają kierunki działania państw członkowskich
w obszarze energetyki. Trwa jeszcze dyskusja nad rozwiązaniami
szczegółowymi, ale można już stwierdzić, iż nowe regulacje
stwarzają poważne zagrożenia dla gospodarki Polski. Referat
przedstawia oceny skutków i sugeruje podjęcie działań,
minimalizujących oczekiwane zagrożenia.
Threads of the polish power sectorin the EU structures
KEY WORDS: power sector, EU regulations, threads, opportunities
Fundamental documents of the European Commission - Green Papers on
EU strategy for energy supply and related legislational acts as
Directives, Regulations and Decisions of the European Parliament and
of the Council present options available with view to stemming the
increasing dependency for energy supplies whilst continuing to
pursue the environmental goals. A series measures have been taken to
meet with four key challenges: managing demand, diversifying
European sources, enhancing the effectiveness of the internal energy
market and controlling external supply.
On January 23, 2008 European Commission published the so-called
environmental package, i.e. complex of drafts of legal regulations
by which the political commitment of member countries of the spring
summit of European Council in March 2007 should become binding
standard. In EU climate change and energy package EC has put forward
a fully integrated policy package covering both climate and energy
policies: "An Energy Policy for Europe" and "Limiting
Global Climate Change to 2oC: The way ahecd for the EU and the World
for 2020 and beyond". The published package includes also the
draft of revision of the Directive on greenhouse gases emissions
allovance trading, draft of the Directive on usage of renevable
energy sources and draft of the Directive of capture and storage of
CO2 (CCS technology).
In view of the present share of renewable sources in the energy
consuption in Poland realization of legal obligations will mean the
necessity of significant and very costly increase of production of
electricity from RES. More serious is problem of carbon
sequestration: CCS technologies are at the beginning and are non
used in the commercial operations so for. Paper present some
assessment of costs related to fulfilling EU regulations and
connected threads for the Polish power sector.
- Markowski Jerzy, Markowski Bartosz
Analiza dostępności niezagospodarowanych pokładów węgla
SŁOWA KLUCZOWE: węgiel kamienny, złoże niezagospodarowane
Deficyt wydobycia węgla kamiennego zmusza do zbilansowania jego
zasobów.
Bilans ten dowodzi, iż Polska posiada zasoby wystarczające dla
zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kraju.
Analysis of accessibility of undeveloped coal seams
KEY WORDS: hard coal, undeveloped deposits
The hard coal extraction deficit causes the need of balancing the
resources.
The balance proves, that Poland has sufficient resources to provide
the energetic safety of the country itself.
- Marzec Anna
Relacje: redukcja emisji GHG - produkcja energii - wzrost
gospodarczy - rozwój społeczny
SŁOWA KLUCZOWE: emisja GHG; produkcja energii; szybkość wzrostu;
Program ONZ ds. Rozwoju; wzrost gospodarczy - PKB/capita; intensywność
energetyczna - PKB/toe; wskaźnik rozwoju społecznego
Wobec postępującego ocieplenia, wynikającego z nadmiernej emisji
CO2, konieczność jej redukcji stanowi imperatyw w stosunku do
sektora produkcji energii. Szybkość wzrostu produkcji energii musi
być dostosowana do szybkości wzrostu udziału energii,
produkowanej bez emisji CO2. Dla wielu krajów oznaczać to będzie
konieczność ostrego zahamowania wzrostu produkcji energii. Dane
zawarte w raporcie Programu ONZ ds. Rozwoju wskazują, że w krajach
rozwiniętych, uzyskiwano różne wartości PKB z takiej samej ilości
energii (różne wartości PKB/toe). Dowodzi to, że rozwój
gospodarczy może być w pewnym stopniu realizowany bez wzrostu
produkcji/konsumpcji energii.
W krajach o wysokim stopniu rozwoju (PKB per capita> 20 000 PPP
US$) także rozwój społeczny (wskaźnik HDI) staje się niezależny
od ilości konsumowanej energii per capita. Odrębne studium dla
EU-27 (Saikku et al. 2008) wskazuje, że osiągnięcie 20%-wej
redukcji emisji GHG do 2020 roku, wymaga /i/ dwukrotnie szybszej niż
dotąd dekarbonizacji produkcji energii (t CO2/toe) i /ii)
ograniczenia wzrostu gospodarczego (PKB/capita) do co najwyżej +
1,5 %/rok (średnia dla Unii).
Relationships: reducing GHG emission - energy production - economic
growth - human development
KEY WORDS: GHG emission; energy production; limits of increase; UN
Development Program Report; economic growth GDP/capita; energy
intensity GDP/toe; human development index.
In the face of progressive warming, resulting from excessive CO2
emission, a reduction of CO2 emission is imperative toward the
energy producing sector. The rate of energy production increase has
to be subordinated to the rate increase of carbon-free energy share.
In numerous countries, it would force to make a stop of total energy
production increase.
Comparison of data included in UN Development Program Report
indicates that in a number of developed countries, various GDP
values have been obtained from the same amount of energy (different
GDP/kgoe values). It indicates that economic growth (GDP increase)
may be to some extent achieved, with no energy use increase.
In highly developed countries (GDP per capita> 20 000 PPP US$),
also human development measured by HDI index, does not depend on
energy use increase.
In a separate study of EU-27 (Saikku et al. 2008) it is concluded
that the 20% GHG emission reduction target till 2020, requires: /i/
decarbonization of energy production (t CO2/toe) twice as fast as
yet, and /ii/ economic growth (GDP/capita) not higher than +1,5/year.
- Marzec Robert, Wrześniewski Jerzy
Import węgla kamiennego do Polski w latach 2004 - 2007 i jego
znaczenie dla polskiego rynku zbytu węgla kamiennego
SŁOWA KLUCZOWE: wydobycie i sprzedaż węgla kamiennego w kraju,
ceny zbytu węgla kamiennego (loco kopalnia), zapasy węgla w
kopalniach, import węgla energetycznego i koksowego
W artykule przeanalizowano wydobycie węgla kamiennego jego sprzedaż
na rynku krajowym oraz ceny zbytu (loco kopalnia) w kraju węgla
energetycznego i koksowego.
Dokonano oceny zmian w podstawowych procesach działalności górnictwa
węgla kamiennego, w aspekcie zwiększającego się importu tego nośnika
energii.
Wykazano zależności pomiędzy obniżaniem wielkości wydobycia,
sprzedaży węgla w kraju, a zwiększającym się importem węgla
kamiennego oraz wskazano na zagrożenia dla polskiego węgla na
rynku krajowym.
Import of hard coal to Poland in 2004 - 2007 and its importance for
home sale market of hard coal
KEY WORDS: production and sale of hard coal on domestic market, the
sale price of coal, ( ex mine) coal stocks, the hard and cooking
coal import
The key issues included in the article concern: hard coal production,
sale at home market, sale price of steam and coking coal (ex mine).
The assessment of changes regarding the basic processes of mine
operation in a view of coal import increase, has been discussed in
the article. The dependences among reduction of hard coal production,
hard coal sale on home market as against coal import increase, have
been shown in the article. Additionally, the major threats
concerning the Polish coal market have been also indicated.
- Mazurkiewicz Joanna
Bezpieczeństwo energetyczne Polski
SŁOWA KLUCZOWE: bezpieczeństwo energetyczne, wykorzystanie paliw
stałych
W artykule zaprezentowano zagadnienia związane z bezpieczeństwem
energetycznym rozumianym jako dostępność energii rozpatrywana w
dwóch aspektach: poziomu cen za energię oraz gwarancji niezawodności
dostaw. Poziom bezpieczeństwa energetycznego zanalizowano według
kryteriów zróżnicowania krajowej bazy paliwowej, stopnia
dywersyfikacji źródeł zaopatrzenia w surowce energetyczne, stanu
technicznego infrastruktury energetycznej, możliwości
magazynowania paliw. Szczególną uwagę poświęcono roli paliw stałych
w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego Polski. Zwrócono też
uwagę na zwiększenie ekonomiczno-finansowego wymiaru bezpieczeństwa
energetycznego.
Energy Security of Poland
KEY WORDS: energy security, use of solid fuels
The paper sets out energy security understood as the availability of
energy, considered in the two aspects: price level and reliability
of energy supply. Energy security of Poland was examined in
accordance with the criteria of volume of domestic fuel base, degree
of diversification of energy sources, technical condition of
infrastructure, capacity of fuel storage. Special attention was paid
to the importance of fossil fuels in providing the energy security
of Poland. Some comments were expressed to the economic and
financial dimension of energy security.
- Nikodem Waldemar
Nowe technologie OZE w programach restrukturyzacyjnych regionów górniczych
SŁOWA KLUCZOWE: kopalnie węgla, programy restrukturyzacji, środowisko,
energia odnawialna
Spadek wydobycia węgla, redukcja zatrudnienia w górnictwie, a
przede wszystkim zamykanie kopalń wywołało prawdziwy wstrząs w
regionach górniczych. Samorząd lokalny będący gospodarzem terenu
znalazł się w wyjątkowo trudnej, nie zawinionej przez siebie
sytuacji. Stosownie do swojej powinności w zakresie gospodarki
energetycznej i pracy dla społeczeństwa może zainicjować działania
zaradcze.
Celem artykułu jest zaproponowanie dwóch kierunków działania:
jeden w stronę kopalni, drugi w stronę rolnictwa, działań bazujących
na technologiach odnawialnych źródeł energii. Przedstawiono w nim
inwestycje OZE jako narzędzia realizacji celów nadrzędnych,
rodzaje OZE dedykowane obszarom górniczym. Ukazano kopalnie jako źródło
ciepła na rynku ciepła gminy, odnosząc się do potencjału
geotermalnego, ciepła z wód kopalnianych i powietrza wentylacji
kopalń. Przedstawiono kwestię przyszłego spożytkowania metanu
kopalnianego. Zwrócono uwagę na ciepło generowane w hałdach, zwałowiskach
oraz przedstawiono możliwości budowy na nich farm wiatrowych.
Scharakteryzowano potencjał kreatywny górników dwuzawodowców
oraz ukazano możliwość spożytkowania go w produkcji paliw
alternatywnych biomasowych. Przedstawiono funkcję samorządu
gminnego oraz wytyczne do procedur postępowania.
New power engineering technologies res in restructuring programmes
of mining regions
KEY WORDS: coal mines, restructuring programs, community, renewable
energy
Drop in coal mining, reduction of employment in mining industry and
first of all closing down the coal mines have been resulted in a
real shock in mining regions. Local self-government being a host of
grounds is in a very difficult situation which is not caused by it.
In compliance with responsibility of self-government related to
local energy supply policy and a work for community it may initiate
counteractions.
The purpose of this article is to propose two directions of
activities to be undertaken: one pertaining to coal mining, another
one in a field of agriculture; activities which are based upon
technology related to renewable energy sources (RES). RES
investments are presented as tools for realization of superior
objectives, kinds of RES dedicated to mining grounds. Coal mines are
shown as sources of heat for a local heat market, referring to
geothermal potential, heat from mine waters and mine ventilation
air. The issue of further use of mine methane is also presented. An
attention is paid to a heat generated inside the dumps, dumping
grounds and possibilities of wind farms' construction on dumps.
Creative potential of two-profession miners is characterized.
Possibility of its orientation on alternative biomass fuels is
emphasized.
Function of local self-government is presented as well as the
guidelines for binding procedures.
- Olkuski Tadeusz
Zawartość uranu i toru w węglach polskich i amerykańskich
SŁOWA KLUCZOWE: węgiel kamienny, uran, tor, promieniotwórczość
Artykuł jest próbą porównania węgli polskich i amerykańskich
pod względem zawartości w nich uranu i toru. Jak wiadomo uran i
tor to pierwiastki promieniotwórcze, które podczas eksploatacji
oraz energetycznego wykorzystywania węgla mogą stanowić zagrożenie
dla człowieka. Dlatego tak ważna jest wiedza gdzie i w jakich ilościach
te pierwiastki występują. W artykule skoncentrowano się głównie
na węglach kamiennych pochodzących z Górnośląskiego Zagłębia
Węglowego, chociaż przedstawiono także wyniki badań dotyczących
Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego oraz Lubelskiego Zagłębia Węglowego.
Dla węgli amerykańskich zaprezentowano badania z obszarów Western
United States i Illinois Basin.
The uranium and thorium content in Polish and American coals
KEY WORDS: hard coal, uranium, thorium, radioactivity
The article constitutes an attempt to compare Polish and American
coals in terms of their uranium and thorium content. As is known,
uranium and thorium are radioactive elements that may constitute a
danger to man during the process of exploiting and using coal for
energy. That is why it is important to know where and what
quantities of these elements can be found in coal. The article
focuses mainly on bituminous varieties of coal originating from the
Upper Silesian Coal Mining Area, although the results of studies
conducted on coals from the Lower Silesian Coal Mining Area and
Lublin Coal Mining Area have also been presented. For American coals,
the results of studies conducted from the Western United States and
Illinois Basin regions have been presented.
In the Upper Silesian Coal Mining Area, the most highly mineralized
uranium zones are marginal zones. Mineralization mainly concerns
areas characterized by tectonic or sedimentary discontinuity, as
well as areas where coal meets sandstone. The presence of uranium in
coal is the effect of its leaching from upper layers, and subsequent
infiltration into coal beds.
Among the radioactive elements present in coals from the Upper
Silesian Coal Mining Area, two different series of natural
radionuclides can be found, above all: a uranium series with the
mother isotope 238U, and a thorium series with the mother isotope
232Th. Isotopes of radium such as 226Ra (from the uranium family)
and 228Ra (from the thorium family) can also be found within these
series, among other things. The specific activity of these isotopes
in coals from the Upper Silesian Coal Mining Area is respectively
equivalent to 18 Bq/kg for the first isotope, and 11 Bq/kg for the
second isotope.
The maximum proportions of particular isotopes are much higher for
coal dust as opposed to medium or large sized coal. This is most
likely tied to the greater amount of ash in coal dust.
The concentrations of radioactive isotopes observed in rocks that
surround coal are many times higher than the values noted in the
coal itself.
Depending on the exploited coal bed and geological construction,
coals from the Upper Silesian Coal Mining Area differ from each
other in terms of the average specific activity of particular
radioactive isotopes. The specific activity of natural radioactive
isotopes is influenced by the amount of pollution and mineral
composition. Commercial size of coal contain mineral pollution, in
addition to pollution introduced during mining, which is not
subsequently eliminated during the coal's processing and enrichment.
In most of the samples of American coals the uranium content is
equivalent to 1 - 4 ppm. Similar concentrations of uranium can be
found in ordinary rocks and soils. The thorium content is also
equivalent to 1 - 4 ppm. This value is low considering that the
average thorium content in the earth's crust is equal to 10 ppm.
- Ozga-Blaschke Urszula
Relacje cen węgla i koksu metalurgicznego na rynkach międzynarodowych
SŁOWA KLUCZOWE: węgiel koksowy, koks metalurgiczny, ceny, rynek międzynarodowy
W wyniku panującej od kilku lat światowej koniunktury w przemyśle
stalowym znacznie wzrosło zużycie podstawowych surowców
stosowanych w branży hutniczej. Wzrost zapotrzebowania na węgiel
koksowy i koks spowodował dynamiczny rozwój globalnego handlu tymi
surowcami. Artykuł ma na celu pokazanie relacji zachodzących między
cenami koksu i węgla koksowego w handlu na rynkach międzynarodowych.
Scharakteryzowano przyczyny i przebieg zmienności tych cen w latach
poprzednich oraz sytuację panującą na rynkach w pierwszej połowie
2008 r.
The relationships between prices of coking coal and metallurgical
coke in the international markets
KEY WORDS: coking coal, metallurgical coke, prices, international
market
The boom in steel making industry has caused the increase of
consumption of the basic raw materials essential to the steel making.
The increase of coking coal and coke demand is the reason for the
dynamic growth of global trade of these raw materials. The presented
paper shows the relationships between the prices of coke and coking
coal in the international markets. The prices and the reasons of
their variation in the previous years as well as the present
situation in the international market in the first half of 2008 have
been characterized.
- Paszcza Henryk, Białas Magdalena
Inwestycje początkowe w górnictwie węgla kamiennego w kontekście
wzmacniania bezpieczeństwa energetycznego UE
SŁOWA KLUCZOWE: bezpieczeństwo energetyczne, inwestycje początkowe,
pomoc dla górnictwa węgla kamiennego
W artykule tym przedstawiono uwarunkowania przyznawania pomocy na
inwestycje początkowe w oparciu o Rozporządzenie Rady WE
1407/2002. Omówiono pomoc na inwestycje początkowe udzieloną
Wielkiej Brytanii i Słowacji. Ponadto w związku z planowaną do
udzielenia pomocą na inwestycje początkowe dla polskiego górnictwa
węgla kamiennego, przedstawiono również projektowane procedury
udzielania takiej pomocy w Polsce, zakres rzeczowy inwestycji
zawarty w przygotowanych przez spółki węglowe strategiach
funkcjonalnych na lata 2007-2015, oraz efekty wynikające z
realizacji inwestycji początkowych.
Initial investments in hard coal industry in a view of EU's energy
security strengthening
KEY WORDS: energy security, initial investment, aid for hard coal
industry
The paper outlines the current conditions on granting of staid aid
to hard coal industry with respect to aid for initial investment in
accordance with State Council Regulation ( EC ) 1407/2002 of 23 July
2002. The aid for initial investment granted for UK and Slovakia has
been discussed in the article. Additionally, considering the given
category of aid, to be granted to the Polish hard coal industry,
both the initial investment scope and their expected results
included in the Operating Strategy prepared by the coal companies
for 2007-2015 have been presented in the article.
- Plewa Franciszek, Mysłek Zdzisław, Strozik Grzegorz
Zastosowanie odpadów energetycznych do zestalania rumowiska
skalnego
SŁOWA KLUCZOWE: doszczelnianie zrobów zawałowych, odpady
drobnofrakcyjne
Doszczelnianie zrobów zawałowych mieszaninami drobnoziarnistymi,
prowadzone w kopalniach węgla kamiennego ma na celu przede
wszystkim zmniejszenie zagrożenia pożarowego. Odcięcie dostępu
powietrza do zrobów zapobiega w znacznym stopniu samozagrzewaniu węgla
pozostawionego w zawale i zmniejsza ilość pożarów
endogenicznych. Równocześnie poprawie ulegają warunki
wentylacyjne w ścianie dzięki wyeliminowaniu lub ograniczeniu
przepływu powietrza przez zroby. Doszczelnianie zrobów może również
istotnie zmniejszyć wpływy prowadzonej eksploatacji pod warunkiem,
że w zrobach zostanie ulokowana ilość odpadów zbliżona do ich
chłonności. W artykule przedstawiono wyniki analizy doszczelniania
zrobów zawałowych mieszaninami drobnoziarnistymi w wybranych
kopalniach węgla kamiennego pod kątem stopnia ich doszczelnienia.
The use of power station waste for reconsolidation of cavings
KEY WORDS: grouting of cavings, fine-grained waste, power station
waste
Grouting of cavings wit fine-gained slurries is aimed mainly on
reduction of fire hazard. Elimination of air penetration reduces
ability of coal rests to spontaneous ignition and finally reduces
number of endogenic underground fires. Additionally, improvement of
ventilation conditions occurs as a result of insulation of cavings
and elimination of air lost. Grouting of cavings is also able to
reduce mine subsidence. However this is possible only in a case when
amount of injected grout nears the absorptive properties of the
cavings. The paper presents results of data analysis gathered from
65 longwalls tables 1, 2, and 3), where grouting of cavings has been
adopted for above mentioned purposes. Absorption of cavings has been
defined as the ratio of volume of grout being injected into voids to
volume of space extracted by the mining (kcz) calculated as an
average value for set of data from cases where the amount grout
injected into cavings was highest (table 1). Value of absorption
index kcz has been found to be equal 0,484. Level of filling for all
other longwalls have been calculated using formulas (1) and (2) with
absorption index kcz = 0,484 as a reference value. Analysis have
show that nearly 68% of analyzed longwalls have been grouted with
fill ratio below 0,2 with minimal value equal to 0,033. Only in
15,5% cases the fill ratio was higher than 0,4 with maximal value of
0,62, which is required to achieve any influence of grouting of
cavings on mine subsidence reduction.
- Plewa Franciszek, Popczyk Marcin
Badanie parametrów reologicznych hydromieszanin wytwarzanych na
bazie odpadów energetycznych
SŁOWA KLUCZOWE: gospodarka odpadami, popioły lotne, hydrotransport
Polskie kopalnie węgla kamiennego od lat prowadza wykorzystanie w
formie odzysku popiołów lotnych pochodzących z energetyki w
postaci mieszanin popiołowo-wodnych w podziemnych technologiach górniczych.
Znajomość własności fizycznych i reologicznych tych
hydromieszanin jest niezbędna przy wyznaczaniu objętościowego natężenia
przepływu w grawitacyjnych instalacjach transportowych (powszechnie
stosowanych na kopalniach). W referacie przedstawiono wyniki badań
podstawowych własności fizycznych oraz własności reologicznych
hydromieszanin popiołowo-wodnych o różnej koncentracji części
stałych. Biorąc pod uwagę różne obecnie stosowane w polskiej
energetyce metody odsiarczania - co skutkuje powstawaniem popiołów
lotnych o różnych własnościach fizycznych i chemicznych - w
badaniach wykorzystano popioły lotne z trzech różnych polskich
zakładów energetycznych i różnych metod odsiarczania. Popioły z
kotłów fluidalnych, popioły z produktami półsuchego
odsiarczania spalin oraz popiół bez odsiarczania.
Measurement of rheological properties of hydraulic mixtures made
with use of power generation waste
KEY WORDS: waste management, fly ash, hydraulic transport
Polish coal mines utilize fly ash from power generation as a form of
waste recovery in underground technologies for years. Physical and
between them rheological parameters of hydraulic mixtures is
essential for prediction of flow parameters in gravitational
pipelines systems, which are used widely by mines. The paper
presents results of research on general physical and rheological
parameters of fly ash - water mixtures of different concentration of
solids. In aim to show the differences of properties of mixtures
made with waste from different methods of desulphurization, which
result in wide range of physical and chemical properties of fly ash,
ash from three different Polish power plants with different methods
of desulphurization have been selected for this research: ash from
fluidized bed (dry method of desulphurization in fluidized bed, fly
ash with products of semi-dry desulphurization method, and fly ash
from combustion without any desulphurization. As the presented in
this paper research results show, change of rheological properties
of mixtures is strongly related with their table spread and type of
fly ash. Results of tests indicate significant similarity of
physical and rheological properties of mixture made with fly ash
from each groups (ash from fluidized bed and ash with semi-dry
desulphurization by-products). They indicate also on large
differences of rheological properties of mixtures of the same table
spread (consistency). This especially visible in case of mixtures of
small table spread (high solids concentration). Dynamic coefficient
of viscosity of mixtures characterized by table spread diameter of
160 mm changes from 0,24 Pa·s for mixture made with P-R fly ash up
to 0,69 Pa·s for mixtures with B-S fly ash (see Fig.5). Almost
three times difference of dynamic viscosity coefficient is of great
importance from the point of view of hydraulic transportation in
gravitational pipelines. It could happened that in a certain
pipeline transportation of mixture characterized by table spread
diameter 160 mm made with fly ash type B-S would be impossible.
Research presented in this paper have been financially supported by
the Polish Ministry Of Science and Higher Education within the grant
R 0900801 titled "Opracowanie zasad i środków tworzenia
sztucznych barier dla podziemnego składowiska odpadów
niebezpiecznych w kopalniach likwidowanych".
- Plewa Franciszek, Pierzyna Piotr
Wykorzystanie Ubocznych Produktów Spalania do utylizacji wód
kopalnianych
SŁOWA KLICZOWE: górnictwo, zagospodarowanie UPS oraz słonych wód
dołowych, własności fizyko-mechaniczne mieszanin popiołowo-wodnych
Popioły lotne są bardzo zróżnicowane pod względem składu
chemicznego i mineralogicznego w zależności od rodzaju spalanego węgla,
technologii spalania i odsiarczania spalin. Szeroka skala odzysku
drobnoziarnistych odpadów energetycznych szczególnie tych, które
posiadają własności pucolanowe stwarzają możliwość
zagospodarowania również innych odpadów masowo występujących w
kopalni jak np. słone wody oraz odpady flotacyjne i muły.
W niniejszym artykule zostaną przedstawione wyniki badań własności
fizyko-mechanicznych mieszanin drobnofrakcyjnych wytwarzanych z
odpadów własnych kopalni "Y" (słone wody) i różnych
popiołów lotnych pochodzących z elektrowni "X".
Application of coal combustion by-products energy industry in
utilization of mine waters
KEY WORDS: mining, utilisation of fly ash and salt mining waters,
physical-mechanical properties of fly ash - water slurries
On the basis of measurements of slurries made with ash from
fluidized bed and from fly ash without flue gas desulphurization
from the power plant "X" and salt mine water from coal
mine "Y", which density is equal to 1023 g/dm3, following
conclusions can be formulated:
Independently to the type of fly ash, increasing amount of mine
water in the slurry results in increasing table spread test results
and decreasing density. For the same values of S/W ratio slurries
with fluidized bed ash achieve significantly lower spread diameter
than the slurries with fly ash, which does not contain flue gas
desulphurization by-products (see Figs. 4.1.1. and 4.1.2).
Independently to the type of fly ash, increasing amount of mine
water in the slurry increases volume of bleeding water. For the same
values of S/W ratio slurries with fluidized bed ash achieve
significantly larger spread diameter than the slurries with fly ash,
which does not contain flue gas desulphurization by-products (see
Fig. 4.2.1.).
Independently to the type of fly ash, increasing amount of water in
the slurry (larger spread diameter) increases volume of water being
absorbed by the fly ash. For the same values of S/W ratio slurries
with fluidized bed ash achieve almost two times higher absorption
capacity than the slurries with fly ash, which does not contain flue
gas desulphurization by-products (see Fig. 4.2.2.).
Independently to the type of fly ash, with increasing amount of salt
water in the slurry setting and binding times are also increasing.
For the same values of S/W ratio slurries with fluidized bed ash
achieve significantly shorter setting and binding times than the
slurries with fly ash, which does not contain flue gas
desulphurization by-products (see Figs. 4.3.1, 4.3.2, 4.4.1 and
4.4.2).
Independently to the type of fly ash, compressive strength of all
tested fly ash - water slurries decreases with increasing spread
diameter. Slurries with fluidized bed ash achieve significantly
higher compressive strength than the slurries with fly ash, which
does not contain flue gas desulphurization by-products. Slurries
made with the last type of fly ash do not express any strength after
7 and 14 days of curing. After 28 days of curing their compressive
strength ranges from 0,11 to 0,17 MPa, while slurries with fluidized
bed ash achieve after 28 days of curing compressive strength in the
range from 3,39 to 4,20 MPa (see Figs. 4.5.1 and 4.5.2).
Soak resistance tests have show that all slurries made with fly ash
without flue gas desulphurization by-products did not express any
resistance to soaking. Although slurries made with fluidized bed ash
are characterized by soak resistance in the range between 9,29 and
27,7%, which increases with increasing spread diameter (see Figs.
4.6.1 and 4.6.2).
- Popczyk Jan
Bezpieczeństwo energetyczne polski oczami naukowca i praktyka
SŁOWA KLUCZOWE: rynek energii, paliwa, biomasa, koszty zewnętrzne,
elektroeneregetyka, zielona energia, technologie energetyczne
Jeśli w 2008 roku chcemy się dobrze przysłużyć rozwojowi rynku
paliw w Polsce, to w ten sposób, że pokażemy nową perspektywę,
w której elektroenergetyka, ciepłownictwo i transport konkurują
(w jednakowych warunkach) o te same paliwa, ale szczególnie o
paliwa odnawialne. Do takiej konkurencji już się przyczyniają:
fundamentalnie uniwersalizacja technologii energetycznych i rozwój
paliw nowych generacji , a politycznie (regulacyjnie) Pakiet
klimatyczno-energetyczny 3x20 (perspektywa 2020) i przygotowywana
nowelizacja dyrektywy IPPC (perspektywa 2016), mająca podstawowe
znaczenie dla ciepłownictwa.
W nowej perspektywie, zwłaszcza w świetle zamierzanego
wprowadzenia pełnej odpłatności za uprawnienia do emisji CO2 (po
2012 roku, jednorazowo dla elektroenergetyki wielkoskalowej i
stopniowo dla ciepłownictwa), Polsce potrzebna jest klarowna
redefinicja roli węgla. Z drugiej strony brak, nawet na poziomie
Komisji Europejskiej, działań w kierunku integracji systemów
karania (brudne paliwa/technologie) i wspierania (energia
odnawialna/czyste technologie) w jeden system rynkowy, a także
determinacja krajów członkowskich w podtrzymywaniu narodowych
systemów wsparcia dla energii odnawialnej powodują, że
redefinicja roli węgla będzie napotykać w Polsce zasadniczy opór.
Nie zwalnia to jednak autora niniejszego artykułu od podjęcia tego
trudnego tematu, poprzez skonfrontowanie trzech koncepcji. Pierwsza
z koncepcji (umożliwiająca polityczno-korporacyjne gry interesów)
oznacza kontynuację polskiego systemu wsparcia, którego podstawą
są: certyfikacja (obecnie zielonej energii elektrycznej i
kogeneracji) oraz administracyjna alokacja uprawnień do emisji CO2.
Druga z koncepcji (ewolucyjna w sferze mechanizmów, radykalna w
sferze efektów, prostsza od pierwszej proceduralnie, ale dalej
skomplikowana) polega na wprowadzeniu jednolitego systemu zielonej
energii elektrycznej, zielonej benzyny (biopaliwa płynne),
zielonego ciepła i zielonego gazu (biometan). Trzecia koncepcja
(radykalna w sferze mechanizmów, ewolucyjna w sferze efektów, i
najprostsza proceduralnie) polega na "opodatkowaniu"
paliw, odpowiednio do pochodzącej z nich emisji CO2.
Podkreśla się tu, że zła decyzja (brak odwagi polityków i wysiłku
koncepcyjnego naukowców) może spowodować bardzo szybkie
upodobnienie się narodowych systemów wsparcia energii odnawialnej
do Wspólnej Polityki Rolnej (ustanowionej w Traktacie Rzymskim o
EWG), która jest balastem Europy już od kilkudziesięciu lat. Ale
podkreśla się tu także, że powołanie Wspólnej Polityki Rolnej
jeszcze (1957 rok) w społeczeństwie przemysłowym było bardziej
uzasadnione niż obrona narodowych systemów wsparcia energii
odnawialnej już (obecnie) w społeczeństwie wiedzy. W perspektywie
polskiej jest to tym bardziej oczywiste, że dla Polski jednolity
rynek certyfikatów zielonych (jeśli działałby on nawet odrębnie
od rynku uprawnień do emisji CO2) jest korzystniejszy niż narodowe
systemy wsparcia energii odnawialnej.
Uwzględniając przełomowe znaczenie (na całym świecie) paliw i
środowiska naturalnego dla bezpieczeństwa energetycznego oraz
krajowe uwarunkowania w tym obszarze proponuje się wykorzystać
polską prezydencję w 2011 roku do wypromowania tożsamości Polski
w UE czyniąc hasłem przewodnim tej prezydencji racjonalizację
narodowych systemów wsparcia OZE z perspektywą jednolitej
internalizacji kosztów zewnętrznych środowiska i innych
energetyki wielkoskalowej (tradycyjnej) i odnawialnej (w szczególności
wiatrowej). Oczywiście to wymaga podjęcia natychmiastowych,
zgodnych działań przygotowawczych wielu środowisk, dotychczas
konkurujących ze sobą, a często nawet skonfliktowanych.
Energy safety of Poland in the eyes of scientist and practician
KEY WORDS: energy market, fuels, biomass, external costs, power
sector, green energy, energy technologies
The best what can be done now for the development of the fuel market
in Poland is to show the new perspective, in which electricity, heat
and transportation sectors compete (in a very similar conditions) to
get the same fuels, and especially the renewable fuels. Such a
competition is already going on enforced by the fundamental
unification of energy technologies and development of new generation
fuels. The political influences are also in place like
Climate-Energy Package 3 x 20 (in 2020 perspective) and currently
carried on works on the IPPC Directive (2016 perspective) which is
of the highest significance for heat sector.
The author undertakes the difficult issue and confronts three
concepts. The first concept (that allows for politics and
corporations influences) is the continuation of the Polish system of
support with the basic role of: system of certificates (currently
for green energy and cogeneration) and administrative allocation
permits for CO2 emissions. The second concept (evolutionary in the
sphere of mechanisms and revolutionary in the sphere of effects,
with simpler procedures but still quite complicated) rely in
introduction of the unified system of green electricity, green
petrol (liquid biofuels), green heat and green gas (biomethane). The
third concept (radical as concerns the mechanisms, evolutionary in
the sphere of effects and the most simple as concerns procedures)
rely in "taxation" of fuels adequate to the emission they
cause.
- Popławski Tomasz, Dąsal Kazimierz
Problematyka programowania rozwoju systemu elektroenergetycznego w
Polsce
SŁOWA KLUCZOWE: System elektroenergetyczny, zrównoważony rozwój,
zintegrowane planowanie, prognozowanie
W chwili obecnej polski sektor energetyczny stoi przed ogromnym
wyzwaniem. Musi zaspokajać rosnący w dużym tempie popyt, podczas
gdy większość aktywów służących do scentralizowanej produkcji
ciepła i energii elektrycznej wymaga modernizacji. Jednocześnie
wprowadzane są nowe przepisy globalne oraz unijne, mające na celu
ograniczanie zmian klimatu i zabezpieczanie dostaw energii. To
ogromne wyzwanie stwarza prawdziwą szansę na wykreowanie nowego zrównoważonego
sektora energetycznego dla następnych pokoleń. Przy opracowywaniu
koncepcji rozwoju sektora energetyki należy zwrócić uwagę na
komplementarność strategii rozwoju, która powinna obejmować
oszczędności energii pierwotnej, rozwój Odnawialnych Źródeł
Energii i źródeł kogeneracyjnych, promocję energii nuklearnej i
technologii czystego spalania węgla z technologią wychwytu i
sekwestracji CO2. W artykule próbowano zwrócić uwagę na
problemy, które niewątpliwie pojawią się w najbliższym czasie w
polskiej energetyce.
The issues concerning programming the development of electric power
system in Poland
KEY WORDS: Electric power system, balanced development, integrated
planning, forecasting
Currently, Polish power system faces a great challenge. It has to
satisfy the increasing at high rate demand rate, whereas most of
assets for centralized heat and electric energy production requires
renovation. At the same time new global-scale and EU rules are being
introduced. These are aimed at limitiation of climate changes and
supporting energy supplies. This extreme challenge creates a unique
chance to create a new balanced electric power system for future
generations. When designing the concepts of development of electric
power system, attention has to be paid to complementarity of
development strategies, which should include savings of primary
energy, development of Renewable Energy Sources and co-regenerative
sources, promotion of nuclear energy and technologies of clean coal
combustion with the technologies of CO2 escapement and sequestration.
In the paper attention is paid to those issues, which will surely
appear soon in polish power system.
- Rusak Helena
Model macierzowy zrównoważonej energetyki lokalnej uwzględniający
niepewności danych wejściowych
SŁOWA KLUCZOWE: rozwój zrównoważony, energetyka lokalna, interwałowy
model input - output,
Budowanie modeli input - output dla energetyki lokalnej obarczone
jest błędami wynikającymi z niepewności danych użytych do
konstrukcji modelu. Problem ten dotyczy wszystkich trzech składników
omawianego modelu, zarówno danych wykorzystywanych do formułowania
klasycznej macierzy przepływów między wyszczególnionymi
elementami produkcji i zużycia energii jak również w odniesieniu
do macierzy opisujących oddziaływanie środowiskowe i społeczne.
W artykule proponuje się rozwiązanie tego zagadnienia poprzez
zastosowanie interwałowego sformułowania danych do modelu.
The I-O model of the sustainable local energy system in case of the
uncertainty of input data
KEY WORDS: sustainable development, local energy system, interval
input -output model
Constructing models input - output for local energy system makes
mistakes. These mistakes are result of uncertainties of data used to
the construction of the model. This problem concerns everyone of
three components of the discussed model. It refers to data used to
formulating of the classical matrix of flows between specified
elements of the production and the consumption of energy as well as
towards matrices describing the environmental and social influence.
In the article a solution of this problem through the application of
intervall formulating of elements of the model matrix was proposed.
- Rychlicki Stanisław, Siemek Jakub
Gaz ziemny w polityce energetycznej Polski i Unii Europejskie
SŁOWA KLUCZOWE: Europa, Polska, gaz ziemny, wydobycie, konsumpcja,
zapotrzebowanie, dostarczanie, prognozy, podziemne magazyny gazu
Węglowodorowe nośniki energii, tzn. gaz ziemny i ropa naftowa są
obecnie, poza węglem, głównymi surowcami energetycznymi. Zgodnie
z wieloma prognozami, taki właśnie energetyczny obraz świata będzie
trwał w XXI wieku, a ludzkość będzie zdana, w przeważającej
mierze, na wykorzystywanie głównie tych surowców. Można wręcz
twierdzić o dalszej dominacji ropy naftowej i zwłaszcza gazu
ziemnego w biegnącym stuleciu. W artykule poruszono następujące
problemy:
- Polityka energetyczna oraz prognozy zużycia i zaopatrzenia Unii
Europejskiej w gaz ziemny, w okresie do 2030 r.
- Konkurencja węgiel - gaz
- Polska - zasoby gazu, możliwości jego wydobycia i prognozy jego
zużycia
- Rosja - największy eksporter gazu ziemnego
- Ocena ekspertyz Estońskiej Akademii Nauk dotyczących projektu
gazociągu Nord Stream
- Polityka energetyczna Polski w zakresie gazu ziemnego
Natural Gas in the Energy Policy of Poland and EU
KEY WORDS: Europe, Poland, gas, production, consumption, demand,
supply, prognosis, underground gas storages
Apart from coal, hydrocarbon energy carriers, i.e. natural gas and
oil are the main energy raw minerals. Numerous forecasts reveal that
this state will continue in the 21st century and the human
population will have to greatly rely on these minerals all over the
World. Oil and particularly natural gas are expected to dominate in
this century. The following problems have been analyzed in the
paper:
- Energy policy and forecast of use and supply of EU in natural gas
by the year 2030;
- Coal vs. natural gas;
- Poland - natural gas resources, yield and predicted consumption;
- Russia - the greatest natural gas exporter;
- Evaluation of the Opinion of the Estonian Academy of Sciences on
the Nord Stream Gas Pipeline Project
- Poland's energy policy on natural gas.
- Smółka Bogusław., Lewandowski Leszek
Jednostka kogeneracji Koksowni "Przyjaźń" w Dąbrowie Górniczej
SŁOWO KLUCZOWE: koksownictwo, gospodarka cieplna, skojarzone
wytwarzanie energii elektrycznej i cieplnej
Referat stanowi omówienie problematyki związanej z realizacją
polityki energetycznej Polski na przykładzie Koksowni PRZYJAŹŃ, w
aspekcie oszczędności paliw pierwotnych zużywanych do produkcji
ciepła i energii elektrycznej.
Przedstawia jednostkę kogeneracji, która wykorzystuje energię
pochodzącą z odzysku ciepła z procesu produkcyjnego Suchego Chłodzenia
Koksu, oraz energię ze spalania własnych zasobów gazu
koksowniczego.
Prezentuje drogę Koksowni dla osiągnięcia sposobu współfinansowania
inwestycji proekologicznych związanych z wytwarzaniem energii na
bazie swych specyficznych lokalnych uwarunkowań.
Co-generation facility at koksownia Pzyjaźń in Dąbrowa Górnicza
KEYWORDS: coke engineering, heat economy, combined heat and power
generation (CHP).
The paper describes issues related to execution of the power
industry policy in Poland, using the example of Koksownia PRZYJAŹŃ
(PRZYJAŹŃ coke plant) and considering the aspect of savings of
primary fuels consumed during heat and electric energy production.
The document presents a co-generation facility that uses energy
coming from recovery of heat from the production process of coke dry
cooling, as well as energy generated from burning of own coking gas.
The paper describes a way in which the coke plant determined the
method of co-funding of pro-ecological investments related to energy
production based on specific local conditions of the coke plant.
- Sobczyk Eugeniusz J.
Zasoby węgla kamiennego w Polsce a możliwość zaspokojenia
potrzeb krajowej energetyki
SŁOWA KLUCZOWE: górnictwo węgla kamiennego, bezpieczeństwo
energetyczne, gospodarka zasobami
W artykule przedstawiono charakterystykę aktualnego stanu górnictwa
węgla kamiennego w Polsce w kontekście wielkości bazy zasobowej,
odzwierciedlającą efekty procesu restrukturyzacji branży.
Dokonano oceny zmian stanu, struktury i wielkości bazy zasobowej od
roku 1990 do 2007.
Istotnym elementem referatu są także zagadnienia dotyczące
perspektyw polskiego górnictwa węgla kamiennego w aspekcie
zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego Polski jak i Wspólnoty
Europejskiej.
Podjęto także próbę określenia wystarczalności zasobów węgla
kamiennego w świetle wielu wariantów prognoz zapotrzebowania na węgiel
kamienny.
Hard coal reserves in Poland vs. the possibility of fulfilling needs
of power industry
KEY WORDS: hard coal industry, energy security, managing of coal
reserves
The paper outlines the current state of hard coal mining industry in
Poland in the context of the size of the coal reserves, reflecting
the effects of restructuring process of the sector.
The paper presents an analysis of the changes in the status,
structure and size of the coal reserve base between 1990 and 2007.
A significant element of the paper consists also in discussion of
the issues concerning the prospects of coal in a view of ensuring
energy security of Poland as well as of the European Community
Moreover, the paper contains estimates of the sufficiency of coal
reserves for several alternative forecasts of coal demand.
- Soliński Ireneusz, Soliński Bartosz, Solińska Mieczysława
Rola i znaczenie energetyki wiatrowej w sektorze energetyki
odnawialnej
SŁOWA KLUCZOWE: energetyka wiatrowa, zasoby energetyczne wiatru,
efektywność ekonomiczna,
Energetyka wiatrowa jest najbardziej dynamicznie rozwijającym się
sektorem energetyki odnawialnej w Europie, jak i na świecie. Polska
należy do krajów o korzystnych do rozwoju energetyki zasobach
wiatru, porównywalnych do Niemiec. Jednak jak dotychczas w Polsce
zainstalowano moc około 300 MW - w Niemczech ponad 20 000 MW.
Powodem tego niewielkiego rozwoju są liczne bariery, na które
napotykają inwestorzy przy realizacji inwestycji.
W artykule przedstawiono stan obecny i perspektywy rozwoju rynku
energetyki wiatrowej w Polsce. W pierwszej jego części
przedstawiono zasoby energetyczne wiatru w Polsce oraz moce
zainstalowane w energetyce wiatrowej. Następnie przedstawiono
prognozy i cele w krótkim i długim horyzoncie czasowym oraz
uwarunkowania dalszego rozwoju sektora oraz omówiono mechanizm
wsparcia dla tych źródeł. W drugiej części omówiono
ekologiczne i ekonomiczne aspekty wykorzystania energii wiatru, a w
końcowej części sformułowano wnioski dotyczące niezbędnych
działań w celu intensyfikacji rozwoju sektora energetyki
wiatrowej.
Role of wind energy in the renewable energy sector
KEY WORDS: wind energy, resources of wind energy, economical
appraisals
The wind energy is the most dynamically developing sector of the
renewable energy in Europe, as and in the World. The Poland belong
to countries about good wind regime, comparable to the Germany.
However installed capacity in Polish wind energy sector is approx.
300 MW - in Germany above 20 000 MW - the numerous barriers exist,
so investors encounter near the realization of the investment are
the Reason of this weak development.
The present state and the perspectives of the development of the
market of the wind energy in the Poland were introduced in the
paper. The resources of the wind energy and installed capacity in
the Poland and the rest of the word were introduced in first part of
paper. Then present prognoses and goals in the short and long time
horizon, condition of development and then and mechanism of the
support for these sources. Ecological and economical aspects of
utilization were presented in second part of paper. Formulate
conclusions relating to necessary action in the aim of the
intensification of the development of this sector were presented in
the final part of paper.
- Sowiński Janusz
Analiza kosztów wytwarzania energii elektrycznej w elektrowniach jądrowych
SŁOWA KLUCZOWE: elektrownia jądrowa, koszty wytwarzania,
inwestycja
W artykule zaprezentowano przegląd technologii stosowanych w
nowoczesnych elektrowniach jądrowych. Przeanalizowano koszty
wytwarzania energii elektrycznej z wykorzystaniem różnych typów
reaktorów. Przedstawiono model decyzyjny inwestycji w warunkach
ryzyka i wykorzystano go do wyznaczenia krytycznej (progowej) wartości
ceny energii elektrycznej, powyżej której opłaca się inwestować
w budowę elektrowni jądrowej. Przedstawiono rezultaty własnych
oszacowań.
Analysis of electricity production costs in the nuclear power plants
KEY WORDS: nuclear power plant, production cost, investment
The paper presents the survey of technologies applied in modern
nuclear power plants. Cost analysis of the nuclear power plants is
worked out. The decision-making model of an investment under
uncertainty is presented. The model is applied to calculation of the
critical price of electricity. If the current price of electricity
is greater than the critical value then the construction of the
nuclear power plant is a profitable investment. Some results of
calculation are presented.
- Stala-Szlugaj Katarzyna
Żegluga śródlądowa jako jedna z form transportu węgla w Europie
SŁOWA KLUCZOWE: transport, węgiel, żegluga śródlądowa, flota,
barki
W artykule przedstawiono strukturę transportu żeglugi śródlądowej
w Europie, jako jednej z form wykorzystywanej do transportu węgla.
Jednymi z największych arterii wodnych w Europie są rzeki Ren i
Dunaj, połączone kanałami: Men oraz Men-Dunaj. Dzięki temu siecią
dróg śródlądowych możliwy jest transport towarów pomiędzy
portami położonymi nad Morzem Północnym (np. Rotterdam -
Holandia), a portami położonymi nad Morzem Czarnym (np. Konstanca
- Rumunia).
Całkowita wschodnio- i zachodnioeuropejska flota śródlądowa składa
się z prawie 20 000 statków i mniejszych jednostek pływających.
Flota środkowoeuropejska jest skoncentrowana wokół Dunaju, zaś
flota zachodnioeuropejska - wokół Renu
Polska sieć wodnych dróg żeglugi śródlądowej w roku 2007 liczyła
3 660 km.
Przewozy węgla kamiennego żeglugą śródlądową w Polsce stanowią
około 18,7% towarów transportowanych za pomocą taboru floty śródlądowej.
W roku 2007 przetransportowano w sumie 9 792 tys. ton towarów, z
czego węgla kamiennego - 1 834 tys. ton.
The Inland waterways as a kind of coal transport in Europe
KEY WORDS: transport, coal, inland waterways, fleet, barges
Paper presents a structure of the inland waterways in Europe, as a
form of coal transportation.
The rivers Rhine and Danube are ones of the biggest shipping
arteries in Europe. Those rivers are connected by the Main and the
Main-Danube Canal. It allows to transport the goods between the
North Sea ports (e.g. Rotterdam - The Netherlands) and the Black Sea
Ports (e.g. Constanza - Romania).
The entire Eastern and Western European inland fleet consists of
almost 20,000 vessels and smaller units. The Eastern European fleet
is centered around the Danube, whereas the Western European fleet -
around the Rhine.
The navigable inland waterways in Poland amounted to 3,660 km in
2007.
The polish inland waterways transport carried around 18.7% of total
goods. In 2007, 9,792 thousand tones of total goods (out of which
1,834 thousand tones of coal) were carried by inland waterways.
- Suwała Wojciech
Perspektywy technologii węglowych w energetyce w warunkach
ograniczenia emisji dwutlenku węgla
SŁOWA KLUCZOWE: energetyka węglowa, redukcja emisji CO2, ekonomika
energii, modelowanie, dekompozycja
Polityka klimatyczna UE, przede wszystkim problem obniżenia emisji
dwutlenku węgla ma zasadnicze znaczenie dla kraju takiego jak
Polska, gdzie 95% energii elektrycznej jest wytwarzane z węgla
kamiennego i brunatnego. Artykuł podejmuje problem redukcji emisji
dwutlenku węgla w elektroenergetyce polskiej w warunkach
wprowadzenie podatku węglowego. Odpowiada to sytuacji zakupu całości
pozwoleń na emisje CO2 na aukcjach lub innych systemach, bez
darmowego przydziału administracyjnego. System taki, według opinii
ekonomistów, jest najbardziej efektywny i sprawiedliwy, unika się
zawsze budzących protesty decyzji administracyjnych. Na podstawie
badań modelowych określono strukturę paliwowa produkcji energii
dla różnych poziomów cen pozwoleń. Dane posłużyły ponadto do
dekompozycji redukcji emisji o oceny ilościowe wpływu najważniejszych
czynników: technologii, efektywności przetwarzania i popytu. Ta
ostatni analiza pomaga określić efektywność różnych narzędzi
polityki energetycznej.
Prospects of coal based power in the carbon emissions limiting
system
KEY WORDS: coal based power generation, carbon dioxide emissions
reduction, energy and environmental economics
Poland is one of the coal based countries, where abundant domestic
reserves and limited access to other fuels created energy system
with more than 94% power generation from hard coal and lignite.
Reduction of greenhouse gases emissions in such a system is a
challenge. The bottom-up model of power and heat generation system
was used to analyze paths of technologies development required to
comply with the expected carbon dioxide emissions reductions. The
model considered power generation for various groups of consumers of
flexible demand and limits on emissions for sulphur dioxide,
nitrogen oxides and particulates. Taxes on carbon dioxide emissions
or auctioned emission allowances were the mean for the reduction of
CO2 emissions. Firstly, technologies changes were observed to define
the prospects of coal based generation. Decomposition method was
used to identify the effects of technological processes, fuels
structure, efficiency improvements and demand changes on CO2
emissions reduction. The effects indicate most efficient policy
instruments to foster carbon dioxide emissions reduction.
- Taczanowski Stefan
Symbioza węgla z energią jądrową dla produkcji paliw płynnych
SŁOWA KLUCZOWE: węgiel, paliwa płynne, energia jądrowa,
bezpieczeństwo energetyczne
Istotą niniejszej wizji symbiozy węgla z energią jądrową jest
produkcja H2 z jej wykorzystaniem na drodze elektrolizy, dostarczająca
O2 jako drugiego produktu. Wariant ten otwiera możliwość
skutecznego wychwytu CO2 z elektrowni opalanych węglem, dzięki
jego spalaniu w atmosferze O2/CO2 zamiast w powietrzu. Otrzymanych
powyższym sposobem H2 wraz z węglem służą do produkcji
syntetycznych paliw płynnych. Tą drogą można osiągnąć kilka
celów: sprostać popytowi na energię elektryczną w szczycie
kierując ją w razie potrzeby do sieci: pozyskiwać paliwa płynne
z surowców krajowych, bez opłat za przekraczania odnośnych limitów
emisji, jednocześnie podnosząc bezpieczeństwo paliwowe i
elektroenergetyczne kraju. W podsumowaniu: symbioza węgla z energią
jądrową dla produkcji paliw płynnych umożliwiając wykorzystanie
wielkiego potencjału naturalnego, technologicznego i ludzkiego
sektora węglowego jest optymalną, długofalową koncepcją rozwoju
energetyki polskiej.
Coal-nuclear Symbiosis for Production of Liquid Fuels
KEY WORDS: coal, liquid fuels, nuclear energy, energy security
The essence of the presented herewith idea of coal-nuclear symbiosis
lies in several mutually coupled elements: In the first, H2 is
obtained by electrolytic water splitting, together with O2 as a
precious by-product. The energy necessary for this process is
supplied from the nuclear reactor. The O2 can be used e.g. for
oxy-combustion in the coal fired power plant, thus facilitating
sequestration of CO2 while H2 is supplied to the liquid fuel factory.
The present concept allows for achievement of a number of aims: if
necessary, the electricity produced in the nuclear power plant can
be supplied to the national grid to cover peak demand; liquid fuels
are produced without emissions i.e. without carbon tax from home
energy carriers - coals; all this heightening energy security of the
country. Great resources, natural, technical and human of the coal
sector of Poland can be best utilized. Summarizing: the coal-nuclear
synergy is the optimum far-sighted concept of development of the
Polish energy sector.
- Taras Mirosław, Bernaciak Waldemar, Kozek Bolesław
Perspektywy podaży oraz prognozowana jakość węgla do celów
energetycznych w planach rozwoju Lubelskiego Węgla
"Bogdanka" SA
SŁOWA KLUCZOWE: węgiel kamienny, węgiel energetyczny, górnictwo
podziemne, Lubelskie Zagłębie Węglowe, kopalnia
"Bogdanka", pole Stefanów, wzrost podaży węgla.
W artykule przedstawiono obecną wielkość produkcji węgla w
kopalni Lubelski Węgiel "Bogdanka", jego parametry jakościowe
oraz dotychczasowych odbiorców. Przedstawiono plany rozwoju kopalni
polegające na zwiększeniu zdolności wydobywczej poprzez budowę
trzeciego pola w Stefanowie, na bazie wstrzymanej w 1998 roku budowy
kopalni K-2, oraz dotychczasowe zawansowanie prac inwestycyjnych. W
czerwcu br. oddano do eksploatacji szyb zjazdowo-materiałowy 2.2
wraz z budynkiem nadszybia i maszyny wyciągowej, a także budynek
kompleksu BHP, co umożliwiło realizację w polu Stefanów
wszystkich funkcji z wyjątkiem wydobywczych. Po ukończeniu budowy
szybu skipowego 2.1 co planowane jest w 2010 roku następował będzie
sukcesywny wzrost zdolności wydobywczych. W 2014 roku powinno nastąpić
podwojenie obecnej podaży węgla z kopalni "Bogdanka".
Perspectives supply and forecast of coal quality for energy purposes
in the development plans of Lubelski Węgiel 'Bogdanka' S.A.
KEY WORDS: hard bituminous coal, power coal, underground mining,
Lublin Coal Basin, "Bogdanka" mine, field Stefanów,
increase in coal supply.
The article presents the current scale of coal production in the
Mine Lubelski Wegiel "Bogdanka", its parameters and
consumers to date. The discussion concentrates on the mine
development plans that consist in increasing mining capability
through the building of the third part of the Mine in Stefanów (on
the basis of the suspended Mine K-2 construction) and advancement of
investment works to date. In June this year the shaft 2.2 for crew
and materials, together with a building of the shaft top and a hoist
engine, as well as social complex came into use, which enabled
performing all functions with the exception of mining ones in the
field Stefanów. After the completion of the skip shaft 2.1 building
(scheduled in the year 2010), gradual rise in mining capability will
occur. A twofold increase in the current supply of the coal from the
mine "Bogdanka" is expected in 2014.
- Warmuziński Krzysztof, Jaschik Manfred, Tańczyk Marek,
Janusz-Cygan Aleksandra
Hybrydowe układy do rozdziału mieszanin wodoru i dwutlenku węgla.
Zastosowanie uproszczonych modeli matematycznych do obliczeń
membranowego procesu separacji
SŁOWA KLUCZOWE: ograniczanie emisji CO2, wytwarzanie wodoru, proces
hybrydowy, adsorpcja zmiennociśnieniowa, procesy membranowe
Ograniczanie emisji gazów cieplarnianych, zwłaszcza CO2, jest
jednym z głównych zadań stawianych w projektach ramowych UE. Było
ono m.in. celem priorytetu tematycznego 6.1 (Zrównoważone Systemy
Energetyczne) 6. Programu Ramowego UE. W obrębie tego priorytetu
jest realizowany projekt HY2SEPS, zaprezentowany w poprzedniej
publikacji [1], którego zasadniczym celem jest opracowanie
hybrydowego, membranowo - adsorpcyjnego procesu wydzielania wodoru.
W niniejszej pracy przedstawiono wyniki projektu w zakresie
uproszczonego modelowania membranowej części układu hybrydowego.
Omówiono jeden z opracowanych modeli permeacji gazów oraz
zaprezentowano wyniki symulacji numerycznych procesu rozdziału
mieszanin H2/CO2, H2/N2 i H2/CH4 w module membranowym. Dokonano także
porównania wyników obliczeń z danymi doświadczalnymi, uzyskanymi
od jednego z partnerów projektu - FORTH/ICE-HT z Grecji.
Hybrid hydrogen - carbon dioxide separation systems. simplified
mathematical models for calculating membrane separations
KEY WORDS:carbon dioxide capture, hydrogen production, hybrid
process, pressure swing adsorption, membrane processes
HY2SEPS (Hybrid Hydrogen - Carbon Dioxide Separation Systems) is one
of the EU-funded projects directed at the reduction of CO2 emissions
[1]. The principal objective of the project is to develop a hybrid
membrane - adsorptive H2/CO2 separation technique that would form an
integral element of the pre-combustion process. One of the tasks of
the Institute of Chemical Engineering, Polish Academy of Sciences is
to derive simplified mathematical models for the membrane separation
of H2/CO2 mixtures. These models will be included in a comprehensive
model of the hybrid system. In the present study one of the
simplified models developed is discussed, namely that with the
countercurrent plug flow of the feed and permeate. It is assumed
that the feed may contain N permeating species, an additional inert
component may be present in the permeate, the permeation
coefficients are independent of the pressure, and the process is
isothermal. The system studied is shown in Fig.1. The feed gas
composition is determined using equations (1) and (2), and that of
the permeate from equations (3)-(5). Boundary conditions are
described by equations (6) and (7), and the retentate and permeate
flow rates by equations (8) and (9). A number of simulations were
carried out concerning the separation of binary mixtures that may
appear following the steam conversion of methane. The separation of
CO2 from its 50/50 binary mixtures with hydrogen, nitrogen and
methane was studied in a ceramic membrane module over 35 - 90 oC,
and at a temperature of 60 oC for CO2 concentrations of 10 to 90
mole percent. The calculational results were compared with the
experimental data obtained by FORTH/ICE-HT (Greece) [6]. In Tables 1
and 3 the basic parameters of the process analysed are shown; Table
2 summarizes all the cases investigated in the present study. The
estimated fluxes of CO2 and H2 are shown alongside those measured
experimentally as a function of temperature and CO2 partial pressure
in, respectively, Figs 2 and 3. The results concerning the CO2/CH4
and CO2/N2 mixtures are shown, respectively, in Figs 4 and 5 and
Figs 6 and 7. It is concluded that, generally, the CO2 flux
increases monotonically with both temperature and CO2 partial
pressure. It is also found that the fluxes of hydrogen, methane and
nitrogen reach a minimum at a temperature slightly above 50 oC.
Overall, a good agreement was obtained between the simulations and
experiments, despite using a simplified description of
trans-membrane mass transfer and employing permeation coefficients
for pure species.
- Warzecha Andrzej, Nocuń-Bąk Małgorzata, Gałeczka Gerard
Koksownictwo polskie na tle światowego przemysłu koksowniczego
SŁOWA KLUCZOWE: koks, koksownictwo, zdolność produkcyjna koksu,
produkcja koksu, popyt na koks
Światowy przemysł koksowniczy znajduje się od wielu lat w czołówce
najbardziej rozwijających się gałęzi przemysłu ciężkiego.
Rozwój ten jest efektem industrializacji i rozwoju cywilizacyjnego,
głównie krajów azjatyckich, oraz globalnego wzrostu konsumpcji
wyrobów stalowych. Koks jest bowiem przede wszystkim wykorzystywany
przez huty do produkcji surówki. Globalna zdolność produkcyjna
koksu jest szacowana na ponad 679 mln ton w 2008 roku i ma wzrosnąć
do 2017 roku o 25 %. Polskie koksownie dysponują około 11 mln ton
zdolności produkcyjnych koksu. Dla porównania Chiny wykazują
ponad 415 mln ton zdolności produkcyjnych koksu. Największy udział
w krajowej produkcji koksu mają ZK "Zdzieszowice" Sp. z.
o.o. i Koksownia Przyjaźń Sp. z o.o. z produkcją odpowiednio na
poziomie 4,5 mln ton i 2,7 mln ton. Polska plasuje się na ósmym
miejscu w rankingu producentów koksu na świecie. Wśród czołowych
eksporterów koksu na rynku globalnym Polska zajmuje drugą lokatę.
Należy jednak podkreślić, iż Polski Koks S.A., który handluje
koksem produkcji ZK "Zdzieszowice" Sp. z o.o., Koksowni
Przyjaźń Sp. z o.o., Koksowni Częstochowa Nowa Sp. z o.o. oraz
WZK "Victoria" S.A jest największą firmą eksportującą
koks na rynki światowe. Polskie koksownie ze względu na swoje
bliskie usytuowanie w stosunku do producentów wysokojakościowego węgla
koksującego i korzystne położenie geograficzne w Europie, która
stanowi dla nich główny rynek zbytu, są w stanie być
konkurencyjne wobec dostaw koksu z Chin. Dla kontraktacji cen koksu
na rynkach europejskich ceny chińskiego koksu są wyznacznikami
tendencji i jednym z punktów odniesienia. Jednak czynnikami wpływającymi
na ostateczne ceny kontraktowe na tych rynkach są indywidualne
wymagania jakościowe odbiorców koksu, uwarunkowania umów długoterminowych
oraz aktualna sytuacja na rynku frachtowym (lądowym i morskim).
Polish coke making in light of international coke industry
KEY WORDS: coke, coke making, coke capacity, coke production, coke
demand
World coke industry is one of the most developing branches in heavy
industry. Such development is combined by outcome of
industrialization as well as the development of our civilization,
coming mainly from Asian countries. Another key factor is global
increase in steel products' consumption. Metallurgical and foundry
coke is used by steel mills in pig iron production. Global coke
capacity is estimated at over 679 million tonnes in 2008 and it will
grow by 25 % till 2017. Polish coke plants have the total capacity
of 11 million tonnes of coke annually. For comparison Chinese total
coke capacity exceeds 415 million tones a year. The biggest share in
domestic coke production belongs to ZK "Zdzieszowice" Ltd.
as well as Cokery Przyjaźń Ltd. with production standing at 4.5
million tonnes and 2.7 million tonnes respectively. Poland is eighth
among the biggest coke producers in the world and the second biggest
exporters of this raw material worldwide. However one should notice
that Polski Koks plc., which trades the coke produced by ZK
"Zdzieszowice" Ltd., Cokery Przyjaźń Ltd., Coke Plant Częstochowa
Nowa Ltd. and WZK "Victoria" plc., is the biggest coke
export company on the global market. Due to their close proximity of
good quality coking coal producers and favorable geographical
location in Europe, Polish coking plants are capable of being
competitive towards coke Chinese exporters. Europe is the main
market for polish coke. Thanks to the above Polish coke making is
competitive in comparison with Chinese coke suppliers. Prices of
Chinese coke are both the main determinant and the benchmark against
Polish coke prices. Moreover, individual consumer quality
requirements as well as costs of freights are the most important
factors for fixing the prices of Polish coke.
- Zaporowski Bolesław, Szczerbowski Radosław, Wróblewski Robert
Analiza efektywności ekonomicznej rozproszonych źródeł
skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła opalanych
gazem ziemnym oraz biomasą
SŁOWA KLUCZOWE: gaz ziemny, biomasa, elektrociepłownia, efektywność
ekonomiczna
W artykule przedstawiono analizę efektywności ekonomicznej układów
skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła małej mocy
(źródeł rozproszonych), opalanych gazem ziemnym oraz wykorzystujących
energię biomasy. Analizowane są następujące układy: a) z turbiną
gazową, opalany gazem ziemnym, b) z silnikiem gazowym, opalany
gazem ziemnym c) z turbiną parową przeciwprężną, z bezpośrednim
spalaniem biomasy, d) z turbiną z czynnikiem organicznym (Organic
Rankine Cycle - ORC), z bezpośrednim spalaniem biomasy, e) z
silnikiem gazowym, zintegrowany ze zgazowaniem biomasy, f) z turbiną
gazową, zintegrowany ze zgazowaniem biomasy, oraz g) z silnikiem
gazowym, zintegrowany z biologicznym generatorem biometanu. Dla tych
układów zostały wyznaczone wielkości charakteryzujące ich
efektywność ekonomiczną
Economic Effectiveness Analysis of Distributed Combined Heat and
Power Plants Fired With Natural Gas and Biomass
KEY WORDS: natural gas, biomass, combined heat and power plant,
economic effectiveness
The paper presents the analysis of economic effectiveness of small
scale combined heat and power (CHP) plants fired with natural gas
and using biomass energy. There are analysed the following of small
scale CHP plants: a) CHP plant with gas turbine fired with natural
gas, b) CHP plant with gas engine fired with natural gas, c) CHP
plant with back-pressure steam turbine integrated with direct
biomass combustion, d) CHP plant with Organic Rankine Cycle (ORC)
integrated with direct biomass combustion, e) CHP plant with gas
engine integrated with biomass gasification, f) CHP plant with gas
turbine integrated with biomass gasification, and g) CHP plant with
gas engine integrated with biological biomethan generator. For these
type of CHP plants there are determined the quantities
characterizing their economic effectiveness.
- Zaporowski Bolesław
Analiza kosztów wytwarzania energii elektrycznej
SŁOWA KLUCZOWE: elektrownia, elektrociepłownia, jednostkowe,
zdyskontowane koszty wytwarzania energii elektrycznej
W artykule przedstawiono analizę jednostkowych, zdyskontowanych
kosztów wytwarzania energii elektrycznej w elektrowniach i
elektrociepłowniach. Analizowano koszty wytwarzania energii
elektrycznej w następujących rodzajach elektrowni: a)
elektrowniach parowych na parametry nadkrytyczne opalanych węglem
brunatnym i kamiennym, b) elektrowniach gazowo-parowych
zintegrowanych ze zgazowaniem węgla brunatnego i kamiennego (Integrated
Gasification Combined Cycle - IGCC) c) elektrowniach gazowo-parowych
opalanych gazem ziemnym ziemnym (Combined Cycle Gas Turbine - CCGT)
oraz d) elektrowniach jądrowych, a także w następujących
rodzajach elektrociepłowni: a) elektrociepłowniach parowych z
turbinami przeciwprężnymi opalanych węglem kamiennym, b)
elektrociepłowniach parowych z turbinami upustowo-kondensacyjnymi
opalanych węglem kamiennym, c) elektrociepłowniach parowych na
parametry nadkrytyczne opalanych węglem kamiennym oraz d)
elektrociepłowniach gazowo-parowych opalanych gazem ziemnym.
Electricity Generation Cost Analysis
KEY WORDS: power plant, CHP plant, unitary discount electricity
generation cost
The paper presents the analysis of unitary discount electricity
generation cost in power plants and combined and heat power (CHP)
plants. There are analysed the electricity generation costs in the
following types of power plants: a) supercritical steam power plants
fired with brown and hard coal, b) IGCC power plants fired with
brown and hard coal, d) CCGT power plant fired with natural gas ,
and d) nuclear power plants and also in the following CHP plants: a)
CHP plants with backpressure steam turbine fired with hard coal, b)
CHP plants with extraction-condensing steam turbine fired with hard
coal, c) supercritical CHP plants fired with hard coal and d)
gas-steam CHP plants fired with natural gas.
|