Dane opracował: Zbigniew Grudzinski
Zakład Ekonomiki i Badań Rynku Paliwowo-Energetycznego
Instytut GSMiE PAN - Kraków
tel.: 12 632 27 48
Email: rynek@min-pan.krakow.pl
uzupełniono dnia 2022-12-02
Spis treści
Przeliczniki jednostek energetycznych
Współczynniki przeliczeniowe - energia
Parametry jakościowe są podawane w stanach
Przeliczanie jednostek paliw standardowych (ekwiwalentów) - na podstawie ciepła spalania
Współczynniki przeliczeniowe dla gazu ziemnego
Średnie przeliczniki wg World Energy Council
Wytwarzanie energii elektrycznej - przeliczniki wg World Coal Institute
Wartości opałowe wybranych surowców energetycznych
Współczynniki do przeliczania wartości parametrów
Wybrane jednostki spoza układu SI:
Współczynniki przeliczeniowe - objętość
Współczynniki przeliczeniowe - masa
PRZEDROSTKI I SYMBOLE DO TWORZENIA JEDNOSTEK WIELOKROTNYCH I PODWIELOKROTNYCH
CHARAKTERYSTYCZNE WIELKOŚCI PALIW
Standardowego przeliczniki wagowo-objętościowe wybranych paliw
Charakterystyczne wielkości kaloryczności ropy naftowej i gazu
Sortymenty węgla kamiennego wg PN-82/G-97001
Typy węgla kamiennego wg PN-82/G-97002
ERY, OKRESY I EPOKI GEOLOGICZNE
Jednostka podstawowa w układzie SI - dżul - 1 J = 1N x m = 1W x s = (1kg x×m2)/1s2
|
1 J |
= 0.102 kG×m |
= 2.77 x 10-7 kW×h |
= 0.948 x 10-3 Btu |
|
1 cal |
= 4.1868 J |
= 1.16 x 10-6 kW×h |
= 3.968 x 10-3 Btu |
|
1 kW×h |
= 3.6 x 106 J (3 600 kJ) |
= 8.6 x 105 cal (869 kcal) |
= 3 413 Btu |
|
1 Btu |
= = 1.055 kJ |
= 0.252 kcal |
= 2.930 x 10-4 kW×h |
Przeliczniki jednostek energetycznych
|
1 kcal |
= 4.1868 kJ |
= 3.968 Btu |
|
1 kJ |
= 0.2389 kcal |
= 0.948 Btu |
|
1 Btu |
= 1.055 kJ |
= 0.252 kcal |
|
1 kJ/kg |
= 0.2389 kcal/kg |
= 0.4299 Btu/lb |
|
1 kcal/kg |
= 4.1868 kJ/kg |
= 1.80 Btu/lb |
|
1 Btu/lb |
= 2.3256 kJ/kg |
= 0.5556 kcal/kg |
Współczynniki przeliczeniowe - energia
|
|
GJ |
kWh |
mln Btu |
termia |
therm |
tpu |
|
1 |
277.8 |
0.948 |
238.9 |
9.479 |
0.0341 |
|
|
1kWh |
0.0036 |
1 |
0.003411 |
0.86 |
0.03411 |
1.227 x 103 |
|
1 mln Btu |
1.055 |
293.2 |
1 |
252 |
10 |
0.036 |
|
1 termia |
4.186 x 103 |
1.162 |
3.968 x 103 |
1 |
0.3968 |
1.43 x 103 |
|
1 therm |
0.1055 |
29.32 |
0.1 |
25.2 |
1 |
0.0036 |
|
1 tpu |
29.3 |
8140 |
27.78 |
7000 |
277.7 |
1 |
1 termia (th) = 1000 kcal
1 toe (równoważnik ropy naftowej) = 104 termii (wartość opałowa)
Źródło: PGiNG
|
|
TJ |
Gcal |
Mtoe |
Mtce |
Mbtu |
GWh |
|
TJ |
1 |
238.8 |
2.388 x 10-5 |
1.67 x 10-5 |
947.8 |
0.2778 |
|
Gcal |
4.1868 x 10-3 |
1 |
10-7 |
1.4285 x 10-7 |
3.968 |
1.163 x 10-3 |
|
Mtoe |
4.1868 x 104 |
107 |
1 |
1.4285 |
3.968 x 107 |
11630 |
|
Mtce |
2.93 x 104 |
0.70 x 107 |
0.7 |
1 |
2.778 x 107 |
8141 |
|
Mbtu |
1.055 x 10-3 |
0.252 |
2.52 x 10-8 |
1.764 x 10-8 |
1 |
2.931 x 10-4 |
|
GWh |
3.6 |
860 |
8.6 x 10-5 |
6.02 x 10-5 |
3412 |
1 |
Źródło: Coal Information - International Energy Agency
|
toe - ton of oil equivalent - ekwiwalent ropy (paliwo o kaloryczności 10000 kcal/kg) |
||
|
tce - ton of coal equivalent - ekwiwalent węgla (paliwo o kaloryczności 7000 kcal/kg) |
||
|
gaz ziemny - przyjmuje się średnią wartość opałową 9 000 kcal/1000 Nm3 = 0,9 toe |
||
|
1 toe |
= 10 x 106 kcal |
= 41.87 GJ |
|
1 toe |
= 1.90 tony węgla kamiennego na rynku krajowym (Q=22 MJ/kg) |
|
|
= 1.55 tony węgla kam. na rynku międzynarodowym (Q=27 MJ/kg) |
||
|
= 4.93 tony krajowego węgla brunatnego (Q=8.5 MJ/kg) |
||
|
1 tce |
= 1 tpu |
= 0.7 toe = 29,3 GJ |
Przeliczniki - rynek energii w Polsce
|
1 J = 0,239 cal = 2,77 x 10–7kW×h |
ekwiwalent ropy – 1 toe = 10 x 106kcal |
|
|
|
|
1 kW×h = 3,6 x 106J (3 600 kJ) |
ekwiwalent węgla – 1 tce = 1 tpu = 7 x 106kcal |
|
1 Btu = 1,0548 kJ = 2,930 x 10–4kW×h |
1 tpu = 0,7 toe = 29,308 GJ (NAR) |
węgiel energetyczny spalony przez elektrownie cieplne zawodowe - średnie parametry - NAR
|
śr. Qir = |
21 500 kJ/kg |
= 21,5 GJ/Mg |
= 0,734 tpu |
= 0,514 toe |
węgiel brunatny spalony przez elektrownie cieplne zawodowe - średnie parametry - NAR
|
śr. Qir = |
8 300 kJ/kg |
= 8,3 GJ/Mg |
= 0,283 tpu |
= 0,198 toe |
ropa naftowa – przyjmuje się średnią wartość opałową 10 000 kcal/kg
|
10 000 kcal/kg |
= 41,87 GJ/Mg |
= 1,429 tpu |
= 1,0 toe |
gaz ziemny – przyjmuje się średnią wartość opałową 9 000 kcal/1000 Nm3 = 0,9 toe
Parametry jakościowe są podawane w stanach
|
AR |
- As Received |
- stan roboczy |
||
|
AD |
- Air Dried |
- stan powietrzno-suchy |
||
|
DB |
- Dry Basis |
- stan suchy |
||
|
DAF |
- Dried Ash Free |
- stan suchy bezpopiołowy |
||
|
NAR |
- Net As Received |
- netto w stanie roboczym |
||
|
GAR |
- Gross As Received |
- brutto w stanie roboczym |
||
|
GAD |
- Gross Air Dried |
- brutto w stanie powietrzno-suchym |
||
|
GCV (Gross Calorific Value)* |
- ciepło spalania |
|||
|
NCV (Net Calorific Value)** |
- wartość opałowa |
|||
|
GAR/1.04 = NAR |
GAD/1.09 = NAR |
GAR/1.05 = GAD |
||
* Ciepło spalania - GCV (ang. Gross Calorific Value) - ilość ciepła, jaką otrzymuje się przy spalaniu całkowitym i zupełnym jednostki ilości paliwa w stałej objętości, przy czym produkty spalania oziębione są do temperatury początkowej, a para wodna zawarta w spalinach skrapla się zupełnie.
** Wartość opałowa - NCV (ang. Net Calorific Value) - ilość ciepła, jaką otrzymuje się przy spalaniu całkowitym i zupełnym jednostki ilości paliwa w stałej objętości, przy czym produkty spalania oziębiają się do temperatury początkowej, a para wodna nie zostaje skroplona. Wartość opałowa jest mniejsza od ciepła spalania o wielkość ciepła skraplania pary wodnej zawartej w spalinach.
Przeliczanie jednostek paliw standardowych (ekwiwalentów) - na podstawie ciepła spalania
|
|
ciepło spalania 106 Btu |
106 kcal |
boe |
toe |
tce |
tona oleju opałowego |
ft3 gaz ziemny |
nm3 gaz ziemny |
kWh |
GJ |
|
Ekwiwalent 1 baryłki ropy [boe] |
5.8 |
1.462 |
1 |
0.1349 |
0.21217 |
0.1401 |
5 800 |
155.5 |
1700 |
6.12 |
|
Ekwiwalent 1 tony ropy [toe] |
42.3 |
10.66 |
7.414 |
1 |
1.5730 |
1.0386 |
43 000 |
1 134.0 |
12 602 |
45.37 |
|
Ekwiwalent 1 tony węgla [tce] |
27.337 |
6.888 |
4.713 |
0.6462 |
1 |
0.6603 |
27 337 |
732.9 |
8 012 |
28.84 |
|
Ekwiwalent 1 tony oleju opałowego |
41.4 |
10.433 |
7.138 |
0.9628 |
1.5144 |
1 |
41 400 |
1 109.0 |
12 133 |
43.68 |
Źródło: PGiNG
Współczynniki przeliczeniowe dla gazu ziemnego
|
Billion Cubic Meters NG |
Billion Cubic Feet NG |
Million Tons LNG |
Trillion Btu |
|
|
1 Billion Cubic Meters NG |
1 |
35.3 |
0.73 |
38.8 |
|
1 Billion Cubic Feet NG |
0.028 |
1 |
0.021 |
1.1 |
|
1 Million Tons LNG |
1.38 |
48.7 |
1 |
51.9 |
|
1 Trillion Btu |
0.028 |
0.98 |
0.02 |
1 |
NG - gaz ziemny, LNG - gaz ziemny w postaci skroplonej
|
|
Metric Ton LNG |
Cubic Meter LNG |
Cubic Foot LNG |
Cubic Meter Natural Gas |
Cubic Foot Natural Gas |
Btu* |
|
Metric Ton LNG |
1.00 |
2.19 |
77.47 |
1 335.90 |
47 256.70 |
51 982 370 |
|
Cubic Meter LNG |
0.46 |
1.00 |
35.3 |
610.00 |
21 533.00 |
23 686 300 |
|
Cubic Foot LNG |
0.012 |
0.028 |
1.00 |
17.08 |
610.00 |
671 000 |
|
Cubic Meter Natural Gas |
0.000749 |
0.001639 |
0.058548 |
1.00 |
35.30 |
38 830 |
|
Cubic Foot Natural Gas |
0.000021 |
0.000046 |
0.001639 |
0.03 |
1.00 |
1,100 |
* Based on Volume Conversion of 610:1 and 1 100 gross dry Btu per cubic feet of vapor
Źródło: Energy Information Administration
normalne (według PN): temperatura 0˚C i ciśnienie 1013.15 milibarów (760 mm Hg),
standardowe: temperatura 15 ˚C i ciśnienie 1013.25 milibarów (760 mm Hg),
według normy GOST*: temperatura 20˚ C i ciśnienie 1013.25 milibarów (760 mm Hg).
* norma rosyjska
|
1 nm3 według PN |
= 1.0548 m3 standardowego |
|
= 1.073 nm3 według GOST |
|
|
1 m3 standardowy |
= 0.9480 nm3 według PN |
|
= 1.0174 nm3 według GOST |
|
|
1 nm3 według GOST |
= 0.9317 nm3 według PN |
|
= 0.9829 m3 standardowego |
|
1 metr sześcienny |
= 35.315 stóp sześciennych |
|
1 tona gazu ziemnego skroplonego (LNG) |
= 1350 m3 gazu |
|
1 mln m3 gazu skroplonego (LNG) |
= 600 mln m3 gazu |
|
1000 m3 gazu ziemnego |
= 0.9 toe |
|
1 m3 gazu ziemnego |
= 39 MJ (ciepło spalania) = 10.8 kWh |
|
1 tona gazu skroplonego (LNG) |
= 1.3 toe (ciepło spalania) |
Średnie przeliczniki wg World Energy Council
|
1 tona ropy naftowej |
~ = 7.3 bbl |
|
1 tona LPG |
~= 36 GJ |
|
1 tona uranu |
~= 10 000 - 16 000 toe |
|
1 tona torfu |
~ = 0.2275 toe |
|
1 tona drewna opałowgo |
~ = 0.3215 toe |
Wytwarzanie energii elektrycznej - przeliczniki wg World Coal Institute
|
1 TWh |
~ = 0.086 Mtoe |
|
1 TJ (net) |
~ = 0.00002388 Mtoe |
|
1 MW |
= 1 MJ/s |
|
1 MWh |
= 3 600 MJ |
|
1 MW (thermal power) [MWth] |
~ = 1 000 kg węgla/h |
|
1 MW (elektrical power) [Mwe] |
~ = MW(thermal power)/3 |
Wartości opałowe wybranych surowców energetycznych - przykłady
węgiel kamienny energetyczny
|
21 000 kJ/kg |
= 21.00 GJ/Mg |
= 0.717 tpu |
= 0.502 toe |
|
21 500 kJ/kg |
= 21.50 GJ/Mg |
= 0.734 tpu |
= 0.514 toe |
|
22 000 kJ/kg |
= 22.00 GJ/Mg |
= 0.751 tpu |
= 0.525 toe |
|
22 500 kJ/kg |
= 22.50 GJ/Mg |
= 0.768 tpu |
= 0.537 toe |
|
23 000 kJ/kg |
= 23.00 GJ/Mg |
= 0.785 tpu |
= 0.549 toe |
węgiel brunatny spalany w elektrowniach
|
8 500 kJ/kg |
= 8.5 GJ/Mg |
= 0.290 tpu |
= 0.203 toe |
|
8 000 kJ/kg |
= 8.0 GJ/Mg |
= 0.273 tpu |
= 0.191 toe |
|
7 500 kJ/kg |
= 7.5 GJ/Mg |
= 0.250 tpu |
= 0.170 toe |
węgiel kamienny na rynkach światowych - wartości opałowe w zakresie 5000 - 6000 kcal/kg
|
6 000 kcal/kg |
= 25.12 GJ/Mg |
= 0.857 tpu |
= 0.600 toe |
|
5 500 kcal/kg |
= 23.03 GJ/Mg |
= 0.786 tpu |
= 0.550 toe |
|
5 000 kcal/kg |
= 20.93 GJ/Mg |
= 0.714 tpu |
= 0.500 toe |
ropa naftowa - przyjmuje się średnią wartość opałową 10 000 kcal/kg
|
10 000 kcal/kg |
= 41.87 GJ/Mg |
= 1.429 tpu |
= 1.000 toe |
gaz ziemny - przyjmuje się średnią wartość opałową 9 000 kcal/Nm3
|
1000 Nm3 |
= 1.286 tpu |
= 0.900 toe |
Nm3 – normalny metr sześcienny
Współczynniki do przeliczania wartości parametrów
Współczynniki przeliczeniowe wartości parametrów paliw stałych z danego stanu
na stan inny (wg PN-91 G-04510
|
Wartość parametru reprezentująca |
Współczynniki do przeliczania wartości parametrów |
||
|
roboczy |
analityczny |
suchy |
|
|
r |
a |
d |
|
Stan roboczy r |
1 |
(100-Wa)/(100-Wtr) |
100/(100-Wtr) |
|
Stan analityczny a |
(100-Wtr)/(100-Wa) |
1 |
100/(100-Wa) |
|
Stan suchy d |
(100-Wtr)/100 |
(100-Wa)/100 |
1 |
Przeliczanie wartości opałowej paliw stałych z danego stanu na inny (wg PN-81 G-4513)
- ze stanu roboczego Qir na stan suchy
Qid = 100/(100-Wtr)*(Qir + 24.42 Wtr)
- ze stanu analitycznego Qia na stan roboczy
Qir = (100-Wtr)/(100-Wa)*(Qia + 24.42 Wa)-24.42 Wtr
- ze stanu analitycznego Qia na stan suchy
Qid = 100/(100-Wa)*(Qia + 24.42 Wa)
Jednostka podstawowa w układzie SI - metr - 1 m
1 m = 0.001 km = 1000 m = 109 nm
Wybrane jednostki spoza układu SI:
|
mikron |
- 1 mm = 10-3 mm = 10-6 m = 0.001 mm |
|
|
rok świetlny |
= 9.46 x 1015 m |
|
|
mila morska |
= 1852 m |
|
|
mila ang. |
- 1 M. |
= 1609.34 m |
|
yard (jard) |
- 1 yd. |
= 0.9144 m |
|
foot (stopa) |
- 1 ft. |
= 0.3048 m |
|
inch (cal) |
- 1 in. |
= 2.54 cm |
|
1km |
= 0.6214 M. |
|
1 m |
= 1.094 yd. |
|
1 m |
= 3.281 ft. |
|
1 cm |
= 0.3937 in. |
Jednostka podstawowa w układzie SI - metr sześcienny - 1 m3
|
1 m3 = 1000 dm3 = 1000 l = 1000 000 cm3 |
||
|
tona rejestrowa (Register Ton) |
= 2.83 m3 |
= 100 ft3 |
|
barrel (baryłka) |
= 0.15898 m3 |
|
|
cubic yard (jard sześc.) |
= 0.7646 m3 |
|
|
cubic foot (stopa sześc.) |
= 0.0283 m3 |
|
|
cubic inch (cal sześc.) |
= 16.387 cm3 |
|
|
imperial gallon (ang.) |
= 4.546 l |
|
|
US gallon (galon USA) |
= 3.785 l |
|
|
1 gallon |
= 4 quart |
= 8 pint |
|
1 m3 |
= 6.29 bbl. |
|
1 m3 |
= 1.308 cu. yd. |
|
1 m3 |
= 35.31 cu. ft |
|
1 cm3 |
= 0.061 cu. in. |
|
1 l |
= 0.22 imp. gal |
|
1 l |
= 0.264 US. gal |
Współczynniki przeliczeniowe - objętość
|
|
gal U.S. |
gal U.K. |
bbl |
ft3 |
l |
m3 |
|
U.S. gallon (gal) |
1 |
0.8327 |
0.02381 |
0.1337 |
3.785 |
0.0038 |
|
U.K. gallon (gal) |
1.201 |
1 |
0.02859 |
0.1605 |
4.546 |
0045 |
|
Barrel (bbl) |
42.0 |
34.97 |
1 |
5.615 |
159.0 |
0.159 |
|
Cubic foot (ft3) |
7.48 |
6.229 |
0.1781 |
1 |
28.3 |
0.0283 |
|
Litre (l) |
0.2642 |
0.220 |
0.0063 |
0.0353 |
1 |
0.001 |
|
Cubic metre (m3) |
264.2 |
220.0 |
6.289 |
35.3147 |
1000.0 |
1 |
Źródło: Coal Information - International Energy Agency (IEA)
Jednostka podstawowa w układzie SI - metr kwadratowy - 1 m2
|
ar |
- 1 a |
= 100 m2 |
|
hektar |
- 1 ha = 100 a |
= 100 a = 10 000 m2 |
|
1 km2 |
- 100 ha |
= 10 000 a |
|
acre (akr) |
- 4047 m2 |
= 0.4 ha |
|
square mile (mila kwadr.) |
= 2.59 km2 |
|
|
square yard (jard kwadr.) |
= 0.8361 m2 |
|
|
square foot (stopa kwadr.) |
= 0.0929 m2 |
|
|
square inch (cal kwadr.) |
= 6.4516 cm2 |
|
|
1 ha |
= 2.471 ac. |
|
1 km2 |
= 0.3861 sq. M. |
|
1 m2 |
= 1.196 sq. yd. |
|
1 m2 |
= 10.76 sq. ft. |
|
1 cm2 |
= 0.155 in. |
Jednostka podstawowa w układzie SI - kilogram - kg
|
1 kg = 100 dag = 1 000 g |
= 1 000 000 mg |
||
|
tona |
- 1 t |
= 1 Mg |
= 1000 kg |
|
kwintal |
- 1 q |
= 100 kg |
|
|
pound (funt) |
- 1 lb. |
||
|
ounce (uncja) |
- 1 oz. |
||
|
1 lb. |
- 16 oz. |
||
|
long ton (tona ang.) |
- 1 t. |
= 1016 kg |
= 2240 lbs. |
|
short ton (tona USA) |
- 1 sh. t. |
= 907 kg |
= 2000 lbs. |
|
1 kg |
= 2.205 lbs |
|
1 g |
= 0.0353 oz. |
|
1 lb |
= 0.4536 kg |
|
1 kg |
= 2.205 |
|
ppb = µg/kg = 10-3 ppm = 10-3 g/Mg = mg/Mg |
|
ppm = mg/kg = g/Mg = 103 ppb |
Współczynniki przeliczeniowe - masa
|
|
kg |
t |
lt |
st |
Lb |
|
kilogramme (kg) |
1 |
0.001 |
9.84 x 10-4 |
1.102 x 10-3 |
2.2046 |
|
ton/tonne (t) |
1000 |
1 |
0.984 |
1.1023 |
2204.6 |
|
long ton (lt) |
1016 |
1.016 |
1 |
1.120 |
2240.0 |
|
short ton (st) |
907.2 |
0.9072 |
0.893 |
1 |
2000.0 |
|
pound (lb) |
0.454 |
4.45 x 10-4 |
4.46 x 10-4 |
5.0 x 10-4 |
1 |
Źródło: Coal Information - International Energy Agency (IEA)
PRZEDROSTKI I SYMBOLE DO TWORZENIA JEDNOSTEK WIELOKROTNYCH I PODWIELOKROTNYCH
|
101 |
deca (da) |
|
10-1 |
deci (d) |
|
102 |
hecto (h) |
|
10-2 |
centi (c) |
|
103 |
kilo (k) |
|
10-3 |
milli (m) |
|
106 |
mega (M) |
|
10-6 |
micro (μ) |
|
109 |
giga (G) |
|
10-9 |
nano (n) |
|
1012 |
tera (T) |
|
10-12 |
pico (p) |
|
1015 |
peta (P) |
|
10-15 |
femto (f) |
|
1018 |
exa (E) |
|
10-18 |
atto (a) |
|
|
PL |
UK |
US |
|
1 000 000 |
milion |
one million |
one million |
|
1 000 000 000 |
miliard |
one thousend million |
one billion |
|
1 000 000 000 000 |
bilion |
one billion |
one trillion |
|
1 000 000 000 000 000 |
trylion |
one thousend billion |
one quadrillion |
|
1 000 000 000 000 000 000 |
kwadrylion |
one trillion |
one quintillion |
CHARAKTERYSTYCZNE WIELKOŚCI PALIW
Standardowe przeliczniki wagowo-objętościowe wybranych paliw
|
Lipa, olcha, sosna, świerk, topola, jodła |
1 m3 |
= 0.5 tony |
|
Kasztanowiec |
1 m3 |
= 0.6 tony |
|
Brzoza, klon, jabłoń, wiąz, modrzew |
1 m3 |
= 0.7 tony |
|
Dąb, buk, jesion, orzech, grusza, akacja, grab |
1 m3 |
= 0.8 tony |
|
Inne rodzaje drewna |
1 m3 |
= 0.6 tony |
|
|
|
|
|
Olej opałowy lekki |
1 tona |
= 1 185 litrów |
|
Olej opałowy ciężki niskosiarkowy |
1 tona |
= 1 081 litrów |
|
Olej opałowy ciężki wysokosiarkowy |
1 tona |
= 1 038 litrów |
|
Olej napędowy do silników samochodowych (paliwo dieslowskie) |
1 tona |
= 1 185 litrów |
|
Pozostałe oleje napędowe |
1 tona |
= 1 160 litrów |
|
Benzyny silnikowe |
1 tona |
= 1 350 litrów |
|
Benzyny lotnicze |
1 tona |
= 1 395 litrów |
|
Paliwo do silników odrzutowych typu ciężkiej benzyny |
1 tona |
= 1 448 litrów |
|
Paliwo do silników odrzutowych turbinowych typu naftowego |
1 tona |
= 1 246 litrów |
|
Benzyny do pirolizy |
1 tona |
= 1 340 litrów |
|
Benzyny do ekstrakcji i lakierów |
1 tona |
= 1 330 litrów |
|
Pozostałe nafty |
1 tona |
= 1 246 litrów |
|
Oleje silnikowe |
1 tona |
= 1 110 litrów |
|
Oleje i preparaty smarowe |
1 tona |
= 1 100 litrów |
|
|
|
|
|
Gaz skroplony (LPG) (70% propanu i 30% butanu) |
1 tona |
= 1 915 litrów |
|
Butan skroplony |
1 tona |
=1 746 litrów |
|
Propan skroplony |
1 tona |
=1 970 litrów |
|
Etan |
1 tona |
= 2 730 litrów |
Źródło: GUS - Zasady metodyczne sprawozdawczości statystycznej z zakresu gospodarki paliwami i energią oraz definicje stosowanych pojęć
Nazwa nośników energii |
Wartość opałowa kJ/kg |
|
Węgiel kamienny energetyczny: - gruby - średni i drobny, - miał |
27 500 27 000 22 000 |
|
Węgiel do koksowania (wszystkie typy) |
29 600 |
|
Brykiety z węgla kamiennego |
23 200 |
|
Węgiel brunatny: - gruby - średni - drobny, miał - niesort |
10 000 8 000 9 000 7 800 |
|
Brykiety z węgla brunatnego |
17 500 |
|
Koks: - koks odlewniczy, - koks wielkopiecowy (metalurgiczny) - koks opałowy (niskotemperaturowy) |
28 000 27 450 25 400 |
|
Drewno opałowe: - lipa, olcha, sosna, topola - brzoza, jodła - dąb, klon, buk |
16 000 18 000 20 000 |
|
Torf |
9 200 |
|
Olej opałowy: - lekki, - ciężki niskosiarkowy, - ciężki wysokosiarkowy |
43 100 42 180 4 1570 |
|
Olej napędowy do silników wysokoprężnych szybkoobrotowych (paliwo dieslowskie) |
43 380 |
|
Pozostałe oleje napędowe |
43 100 |
|
Benzyny silnikowe |
44 750 |
|
Benzyny lotnicze |
45 030 |
|
Paliwo do silników odrzutowych typu ciężkiej benzyny |
45 340 |
|
Paliwo do silników odrzutowych typu naftowego |
43 920 |
|
Pozostałe nafty |
43 920 |
|
Gaz skroplony (LPG) |
46 150 |
|
Gaz ziemny wysokometanowy (z sieci) |
36 000 kJ/m3 |
|
Gaz koksowniczy |
16 900 kJ/m3 |
|
Gaz miejski (mieszanka propan-butan-powietrze) |
25 000 kJ/m3 |
|
Gaz wielkopiecowy |
39 00 kJ/m3 |
|
Gaz konwertorowy |
8 800 kJ/m3 |
|
Energia elektryczna |
3 600 kJ/kWh* |
*Jest to przelicznik jednostek
Źródło: GUS - Zasady metodyczne sprawozdawczości statystycznej z zakresu gospodarki paliwami i energią oraz definicje stosowanych pojęć
Charakterystyczne wielkości kaloryczności ropy naftowej i gazu
|
Wartość opałowa w stanie roboczym (NAR) |
|
Ciepło spalania |
|||||
Ropa naftowa |
toe/t |
|
Produkty naftowe |
toe/t |
|
Gaz ziemny |
kJ/m3 |
|
Arabia Saud. |
1.016 |
|
Gazy rafineryjne |
1.150 |
|
Rosja |
37 578 |
|
USA |
1.033 |
|
LPG |
1.130 |
|
USA |
38 267 |
|
Rosja |
1.005 |
|
Etan |
1.130 |
|
Kanada |
38 090 |
|
Iran |
1.019 |
|
Benzyna ciężka |
1.075 |
|
Holandia |
33 339 |
|
Wenezuela |
1.069 |
|
Benzyny silnikowe |
1.070 |
|
W. Brytania |
39 792 |
|
Meksyk |
0.979 |
|
Paliwo do siln. odrzut. |
1.065 |
|
Katar |
41 400 |
|
Norwegia |
1.014 |
|
Paliwo lotnicze |
1.045 |
|
Algieria |
42 000 |
|
Chiny |
1.000 |
|
Oleje napędowe |
1.035 |
|
Uzbekistan |
37 889 |
|
W. Brytania |
1.037 |
|
Ciężki olej opałowy |
0.960 |
|
Arabia Saud. |
38 000 |
|
Zjed. Emir. Arab. |
1.018 |
|
Inne produkty |
0.960 |
|
Norwegia |
39 847 |
Źródło: Key World Energy Statistics - International Energy Agency (IEA)
Sortymenty węgla kamiennego wg PN-82/G-97001
|
Sortymenty |
Wymiar ziarna w mm |
|||
Grupa |
Nazwa |
Symbol |
Górny |
Dolny |
|
Grube |
Kęsy |
Ks |
nie normowane |
pow. 125 |
|
Kostka I |
Ko I |
200.0 |
125 |
|
|
Kostka II |
Ko II |
125.0 |
63 |
|
|
Kostka |
Ko |
200.0 |
63 |
|
|
Orzech I |
O I |
80.0 |
40 |
|
|
Orzech II |
O II |
50.0 |
25 |
|
|
Orzech |
O |
80.0 |
25 |
|
|
Średnie |
Groszek I |
Gk I |
31.5 |
16 |
|
Groszek II |
Gk II |
20.0 |
8 |
|
|
Groszek |
Gk |
31.5 |
8 |
|
|
Drobne |
Drobny |
Dr |
50 |
0 |
|
Miałowe |
Miał I |
M I |
31.5 |
0 |
|
Miał II |
M II |
20 do 10 |
0 |
|
|
Mułowe |
Pył |
P |
1 |
0 |
|
Muł |
M |
1 |
0 |
|
Typy węgla kamiennego wg PN-82/G-97002
|
Typy węgla |
Wyróżnik |
|
węgiel płomienny |
31.1, 31.2 |
|
węgiel gazowo-płomienny |
32.1, 32.2 |
|
węgiel gazowy |
33 |
|
węgiel gazowo-koksowy |
34.1, 34.2 |
|
węgiel ortokoksowy |
35.1, 35.2A, 35.2B |
|
węgiel metakoksowy |
36 |
|
węgiel semikoksowy |
37.1, 37.2 |
|
węgiel chudy |
38 |
|
węgiel antracyt |
41 |
|
węgiel antracytowy |
42 |
|
węgiel megaantracyt |
43 |
Dz.U.05.136.1151
2006.06.27 zm. Dz.U.06.107.736
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA1)
z dnia 6 lipca 2005 r.
w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać dokumentacje geologiczne złóż kopalin
(Dz. U. z dnia 25 lipca 2005 r.)
Na podstawie art. 50 ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 27, poz. 96, z późn. zm.2)) zarządza się, co następuje:
Szczegółowe wymagania, jakim powinny odpowiadać dokumentacje geologiczne złóż kopalin
§ 4. 1. W dokumentacjach geologicznych złóż kopalin stałych stosuje się kategorie rozpoznania złoża: D, C2, C1, B, A.
2. Rozpoznanie złoża lub jego części w poszczególnych kategoriach powinno spełniać następujące wymagania:
1) w kategorii D - granice złoża, jego budowę geologiczną i zasoby określa się na podstawie odosobnionych wyrobisk, interpretacji geologicznej danych geofizycznych przy zastosowaniu ekstrapolacji; błąd oszacowania średnich wartości parametrów złoża i zasobów może przekraczać 40 %;
2) w kategorii C2 - granice złoża określa się na podstawie danych z wyrobisk, odsłonięć naturalnych lub badań geofizycznych metodą interpolacji lub odpowiednio uzasadnionej ekstrapolacji; poznane powinny być główne cechy formy, budowy i tektoniki złoża; jakość kopaliny należy rozpoznać na podstawie systematycznego opróbowania w pełnym zakresie możliwych zastosowań kopaliny; błąd oszacowania średnich wartości parametrów złoża i zasobów nie może przekraczać 40 %;
3) w kategorii C1 - granice złoża określa się na podstawie danych z wyrobisk rozpoznawczych, z odsłonięć naturalnych lub badań geofizycznych metodą interpolacji lub w ograniczonym stopniu ekstrapolacji; stopień rozpoznania złoża powinien być wystarczający dla szczegółowego określenia formy, budowy, tektoniki złoża i jakości kopaliny w złożu oraz dokonania oceny wpływu przewidywanej eksploatacji na środowisko; błąd oszacowania średnich wartości parametrów złoża i zasobów nie może przekraczać 30 %;
4) w kategorii B - granice złoża określa się w sposób uściślony na podstawie specjalnie wykonanych w tym celu prac geologicznych; jakość i własności technologiczne kopaliny powinny być potwierdzone wynikami prób w skali półtechnicznej lub przemysłowej; błąd oszacowania średnich wartości parametrów złoża i zasobów nie może przekraczać 20 %;
5) w kategorii A - złoże jest rozpoznane w stopniu umożliwiającym bieżące prowadzenie jego eksploatacji przy możliwie najwyższym stopniu wykorzystania zasobów; błąd oszacowania średnich wartości parametrów złoża i zasobów w poszczególnych blokach nie może przekraczać 10 %.
§ 5. 1. W dokumentacjach geologicznych złóż gazu ziemnego, ropy naftowej oraz jej naturalnych pochodnych i metanu z węgla kamiennego stosuje się kategorie rozpoznania złoża: C, B, A.
2. Rozpoznanie złoża lub jego części w poszczególnych kategoriach powinno spełniać następujące wymagania:
1) w kategorii C - granice złoża określa się na podstawie wyników badań geofizycznych i interpretacji geologicznej, a uzyskane dane umożliwiają projektowanie prac niezbędnych do dalszego rozpoznania złoża lub jego zagospodarowania, po uzyskaniu z co najmniej jednego otworu przypływu kopaliny, w ilości posiadającej znaczenie gospodarcze; błąd oszacowania średnich parametrów złoża i zasobów nie może przekraczać 40 %;
2) w kategorii B - zbadana budowa geologiczna złoża pozwala na jednoznaczne określenie jego granic oraz parametrów zbiornikowych warstw roponośnych, gazonośnych i ich zmienności; błąd oszacowania średnich parametrów złoża i zasobów nie może przekraczać 30 %;
3) w kategorii A - ustala się dane określone dla kategorii B z uwzględnieniem wyników uzyskanych z eksploatacji; błąd oszacowania średnich parametrów złoża i zasobów nie może przekraczać 15 %.
§ 6. 1. W dodatku do dokumentacji geologicznej eksploatowanego złoża kopaliny stałej, obok wyników prac geologicznych wykonanych w celu udokumentowania złoża, należy uwzględnić dane zawarte w dokumentacji mierniczo-geologicznej zakładu górniczego, wyniki bieżącego opróbowania złoża oraz wyniki badań specjalistycznych, w szczególności geologiczno-inżynierskich, hydrogeologicznych i gazowych.
2. W dodatku do dokumentacji geologicznej złoża gazu ziemnego, ropy naftowej oraz jej naturalnych pochodnych, zawierającym nowe określenie zasobów pierwotnych zgodne z aktualnym stanem rozpoznania, należy podać omówienie przyczyn zmian.
3. Rozliczenia zasobów złoża w przypadku zaniechania lub zakończenia eksploatacji złoża dokonuje się w dodatku do dokumentacji geologicznej złoża.
4. W dodatku do dokumentacji geologicznej zamieszcza się materiały podstawowe, które dokumentują powstałe zmiany, w szczególności rozliczenie zasobów złoża oraz uzasadnienie stwierdzonych różnic w wielkości dokumentowanych zasobów.
ERY, OKRESY I EPOKI GEOLOGICZNE
|
Era (Era) |
Okres (Period) |
Epoka (Epoch) |
Początek (w mln lat) Beginning (Millions Years Before Present) |
|
Kenozoik (Cenozoic) |
Czwartorzęd (Quarternary) |
Holocent Recent (Holocene) |
0.01 |
|
Pleistocent (Pleistocene) |
2-3 |
||
|
Trzeciorzęd (Tertiary) |
Pliocent (Pliocene) |
5 |
|
|
Miocent (Miocene) |
25 |
||
|
Oligocent (Oligocene) |
37 |
||
|
Eocent (Eocene) |
54 |
||
|
Paleocent (Paleocene) |
65 |
||
|
Mezozoik (Mesozoic) |
Kreda (Cretaceous) |
|
135 |
|
Jura (Jurassic) |
|
190 |
|
|
Trias (Triassic) |
|
225 |
|
|
Palezoik (Paleozoic) |
Perm (Permian) |
|
280 |
|
Karbon (Carboniferous) |
|
345 |
|
|
Devon (Devonian) |
|
400 |
|
|
Sylur (Silurian) |
|
440 |
|
|
Ordowik (Ordovician) |
|
500 |
|
|
Kambr (Cambrian) |
|
570 |
|
|
Prekambr (Precambrian) |
|
|
>570 |