z cyklu:
"ZAGADNIENIA SUROWCÓW ENERGETYCZNYCH W GOSPODARCE KRAJOWEJ"

zorganizowanej przez Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią
oraz Komitet Gospodarki Surowcami Mineralnymi Polskiej Akademii Nauk

pt.

"Przyszłość Energetyczna Polski"

(Zakopane, 6-9 października 2002 r.)

Komisja wnioskowa po zapoznaniu się z treścią referatów oraz przebiegiem dyskusji podczas Konferencji podziela wyrażane poglądy o niedocenianiu sektora paliwowo - energetycznego jako strategicznej dziedziny gospodarki, której losy będą miały bardzo silny wpływ na społeczno - gospodarczy i cywilizacyjny rozwój kraju.

Istnieją uzasadnione obawy, że szeroko pojęty sektor energetyki może nie wykorzystać szansy jaką daje wejście Polski do Unii Europejskiej. Zamiast rozwoju, obserwować będziemy ograniczanie jego aktywności.

Konferencja wyraża swoje zaniepokojenie brakiem opracowań (alternatywnych, kilku niezależnych grup ekspertów) dotyczących przyszłościowego modelu funkcjonowania sektora energetycznego w Polsce. Opracowane dotychczas "Założenia polityki energetycznej Polski do roku 2020" nie definiują:

• oczekiwanej przez Rząd pozycji jaką odgrywać będzie polski sektor energetyczny w Polsce i w Europie po wejściu Polski do Unii Europejskiej;
• warunków zapewniających konkurencyjność energii elektrycznej wytwarzanej na terenie Polski, w tym wytwarzanej z pierwotnych nośników energii pozyskiwanych na terenie Polski;
• narzędzi ekonomicznych i prawnych umożliwiających na rynku konkurencyjnym ochronę interesów właścicieli źródeł wytwarzania i końcowych odbiorców energii, przy jednoczesnej obecności na tym rynku firm obrotu, nie powiązanych strukturami własnościowymi zarówno z wytwórcami jak i odbiorcami finalnymi;
• wpływu procesów prywatyzacji sektora energetyki na funkcjonowanie samego sektora, jak również polskiej gospodarki (oczekiwane implikacje dla górnictwa);
• oczekiwanej przyszłościowej struktury właścicielskiej sektora energetycznego i narzędzi zapewniających jej ukształtowanie się zgodnie z oczekiwaniami Rządu (wpływ tej struktury na stan bezpieczeństwa energetycznego Państwa);
• narzędzi ekonomiczno - prawnych pozostających w gestii rządu, pozwalających na gromadzenie środków i realizację dyrektyw Unii Europejskiej w obszarze energii przez podmioty mające swoją siedzibę na terenie Polski.

W dalszym ciągu brak jest programu określającego strategiczną politykę Państwa względem sektorów paliwowego i energetycznego. Istnieje konieczność opracowania prognoz racjonalnego bilansu paliwowo-energetycznego, między innymi opartych o ekonomiczne optymalizacje jego struktury i jego sukcesywnej adaptacji w miarę zmian sytuacji ekonomicznej kraju. Powinien on uwzględniać wszelkie aspekty, a więc uwarunkowania z zakresu ochrony środowiska, w tym rozwój energetyki odnawialnej.

Węgiel nadal pozostaje najtańszym nośnikiem energii cieplnej a produkowane na jego bazie ciepło i energia elektryczna są 1,5 do 3 razy tańsze niż z gazu ziemnego. Z tych powodów górnictwo węgla kamiennego jest szczególnym sektorem gospodarki, który z jednej strony wymaga uważnego stosowania reguł rynkowych, a z drugiej nieustannego dostosowywania się do zmieniających się warunków gospodarczych, przede wszystkim malejącego popytu. W rejonie Legnicy istnieje istotny dla bilansu energetycznego kraju depozyt złóż węgla brunatnego. Pilnym jest wykonanie analiz ekonomicznych uzasadniających przyszłe podjęcie decyzji o przygotowaniu tych złóż do wykorzystania dla celów energetyki. Pozytywna odpowiedź na postawione pytania, umożliwi rozwiązanie wielu oczekiwanych problemów, w tym społecznych, które pojawią się w kolejnej dekadzie ze względu na wyczerpywanie się złóż miedzi w tym rejonie.

Na krajowym rynku pojawiły się niskoemisyjne i wysokosprawne, automatyczne kotły węglowe gwarantujące najniższe koszty wytwarzania ciepła w małych i średnich źródłach. Istnieje celowość podjęcia - przez górnictwo, ciepłownictwo i producentów tych urządzeń - szeroko zakrojonej kampanii promocyjno - reklamowej. Jest to szansą utrzymania i rozwoju niektórych segmentów rynku węgla, szacowanych na co najmniej 10 mln ton węgla/rok.

Dotychczasowe działania marketingowe górnictwa, sektora żywotnie zainteresowanego w utrzymaniu poziomu popytu na węgiel, należy ocenić negatywnie. Mimo wielu możliwości i niewielkich nakładów górnictwo nie podejmuje akcji promujących stosowanie węgla.